Monday, September 9, 2019

មកដឹងប្រវត្តិខ្លះៗនៃពិធីបុណ្យនេះទាំងអស់គ្នា

ជិតដល់ថ្ងៃបុណ្យសែនព្រះខែ មកដឹងប្រវត្តិខ្លះៗនៃពិធីបុណ្យនេះទាំងអស់គ្នា

បុណ្យសែនព្រះខែក្នុងឆ្នាំ ២០១៩នេះ នឹងត្រូវប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី ១៣ខែកញ្ញាខាងមុខសម្រាប់ប្រជាជនចិន និងអ្នកដែលមានជាប់សែស្រឡាយចិន។ ពិធីបុណ្យនេះ ត្រូវបានគេប្រារព្ធឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅពេលកណ្ដាលរដូវស្លឹកឈើជ្រុះក្នុងប្រទេសចិន និងប្រទេសអាស៊ីជាច្រើនទៀតដូចជា ជប៉ុន, វៀតណាម, សិង្ហបុរី, កម្ពុជា, ម៉ាឡេស៊ី, ហ្វីលីពីន និងកូរ៉េខាងត្បូងជាដើម។

ពិធីបុណ្យសែនព្រះខែមានអាយុកាលតាំងពីជាង ៣ ពាន់ឆ្នាំមុន នៅពេលដែលរាជវង្សសាង (១៦០០-១០៤៦ មុនគ.ស) ដែលគោរពសក្ការៈចំពោះព្រះចន្ទ។ តែដើមកំណើតនៃពិធីបុណ្យនេះត្រូវបានគេនិយាយខុសៗគ្នា។ អធិរាជចិនបុរាណគោរពសក្ការៈចំពោះព្រះចន្ទនៅពាក់កណ្ដាលរដូវស្លឹកឈើជ្រុះ ដោយសារពួកគេជឿថាការធ្វើបែបនេះនឹងជួយឲ្យទទួលបានការប្រមូលភោគផលឆ្នាំក្រោយសម្បូរហូរហៀរ។

ការប្រារព្ធពិធីនេះត្រូវបានហៅឈ្មោះផ្សេងៗគ្នាទៅតាមតំបន់ខុសៗក្នុងប្រទេសចិន។ នៅSuzhou ខេត្ត Jiangsu ពិធីនេះត្រូវគេហៅថា "ពិធីសក្ការៈចំពោះព្រះចន្ទ" នៅ Zhenjiang ខេត្ត Jiangsu ហៅថា "ពិធីអំណរគុណចំពោះសន្តិភាព" នៅ Zhenghe ខេត្ត Fujian ហៅថា "ការគោរពចំពោះរាជវាំងចន្ទ" នៅ Zhongmou ខេត្ត Henan ហៅថា "ពិធីផ្សងដល់ព្រះចន្ទ" និងនៅ Sihui ខេត្តក្វាងទុងហៅថា "ពិធីសក្ការៈចំពោះរស្មីព្រះចន្ទ"។ ពាក្យថា ''ពិធីបុណ្យពាក់កណ្ដាលរដូវស្លឹកឈើជ្រុះ" មានដំបូងគេក្នុងអក្សរសិល្ប៍នៃរាជវង្សចូវ។ នៅពេលនោះ ការគោរពសក្ការៈចំពោះព្រះចន្ទនៅយប់ថ្ងៃទី១៥ ខែ ៨ នៃប្រតិទិនចន្ទគតិត្រូវបានរៀបចំក្នុងចំណោមមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ និងគ្រួសារអភិជនប៉ុណ្ណោះ។ ពិធីនេះត្រូវបានរៀបចំដោយការរៀបចំតុនៅកណ្ដាលធ្លាភូមិគ្រឹះក្រោមពន្លឺចន្ទ ដោយមានការសែនផ្លែឈើ និងអាហារសម្រន់នៅលើតុ។ទំនៀមទម្លាប់សែនព្រេនដល់ព្រះចន្ទ ដើម្បីជាការគោរពចំពោះទេពធីតាព្រះចន្ទឆាង អឺ ចាប់ផ្ដើមមានតាំងពីជំនាន់រាជវង្ស ចូវខាងលិច (ឆ្នាំ ១០៤៥-៧០០ មុនគ.ស)។ ទំនៀមទម្លាប់នេះមានប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងអំឡុងរាជវង្សសុង (ឆ្នាំ ៩៦០-១២៧៩ នៃគ.ស)។ វត្ថុសំណែនទាំងនោះរួមមាន ប៉ោម ទំពាំងបាយជូរ ធូប ទៀនជាដើមដោយនៅរាជវង្សខាងត្បូង នំសែនព្រះខែ ឪឡឹកជាសំណែនពេញនិយមជាង។ ពេលខ្លះឪឡឹកត្រូវបានគេចិតសម្បកជារូបផ្កាឈូកដើម្បីសែនដល់ទេពធីតាព្រះចន្ទ៕

Saturday, September 7, 2019

សញ្ញា11យ៉ាងដែលបង្ហាញថាអ្នកជាបុគ្គលិកល្អ បើទោះជាអ្នកមិនចូលចិត្

សញ្ញា11យ៉ាងដែលបង្ហាញថាអ្នកជាបុគ្គលិកល្អ បើទោះជាអ្នកមិនចូលចិត្ត

ស្ថិតក្នុងបរិបទការងារ ពិតណាស់គ្មាននរណាម្នាក់ចង់ក្លាយខ្លួនជាបុគ្គលិកខ្សោយជាងគេនោះទេ។ យ៉ាងណាមិញ អ្នកត្រូវតែផ្តល់តម្លៃឱ្យខ្លួនឯងជាមួយនឹងការប្រឹងប្រែងធ្វើការ ។ ការស្នើសុំមតិយោបល់ពីអ្នកដទៃ គឺជាគំនិតល្អមួយ ប៉ុន្តែវាអាស្រ័យទៅតាមកាលៈទេសៈរបស់អ្នក និងរបៀបគ្រប់គ្រងរបស់ចៅហ្វាយអ្នក ដែលទាំងអស់នេះហើយពេលខ្លះយើងពិបាកនឹងធ្វើ ។

ខាងក្រោមនេះ ជាសញ្ញាបង្ហាញថា អ្នកគឺជាបុគ្គលិកគំរូល្អមួយរូប ៖

១-អ្នកចុះសម្រុងល្អជាមួយមិត្តរួមការងារ ៖

អ្នកមិនត្រឹមតែជាបុគ្គលិករួសរាយរាក់ទាក់ក្នុងការិយាល័យមួយរូបប៉ុណ្ណោះទេ តែអ្នកជាបុគ្គលិកឆ្នើមក្នុងក្រុម ឬផ្នែករបស់អ្នកផងដែរ។ ជាងនេះទៀត យើងអាចនិយាយបានថា អ្នកពិតជាបុគ្គលិកដ៏ល្អ ដែលអាចសម្របខ្លួនទៅតាមបរិយាកាសការងារក្នុងស្ថាប័នរបស់អ្នកបាន ។

២-ភាពស្មោះត្រង់ ៖

ចៅហ្វាយនាយល្អតែងតែស្រឡាញ់ចូលចិត្តសុចរិតភាពរបស់បុគ្គលិកគ្រប់រូប ។ អ្នកជាបុគ្គលិកមួយរូបដែលស្មោះត្រង់ជាមួយចៅហ្វាយនាយ និងមិត្តរួមការងាររបស់អ្នក ។ រាល់ពេលអ្នកនិយាយអ្វីមួយ អ្នកតែងតែនិយាយពាក្យពិត និងឥតលាក់លៀម ។ ជាពិសេស អ្នកមិនបន្ទាបខ្លួនដោយប្រើពាក្យអសុរសដើម្បីបានមុខមាត់នោះទេ ។

យ៉ាងណាមិញ នៅក្នុងស្ថាប័នមួយដែលប្រកបដោយបរិយាកាសវប្បធម៌ចម្រុះនោះ ភាពស្មោះត្រង់ប្រហែលជាត្រូវបានគេមើលរំលង។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ភាពស្មោះត្រង់អាចនឹងធ្វើឱ្យអ្នកជួបហានិភ័យទៀតផង ។ ផ្ទុយទៅវិញ ប្រសិនបើអ្នកជាបុគ្គលិកក្នុងស្ថាប័នស្តង់ដាមួយជាមួយនឹងបរិយាកាសល្អប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈនោះ ភាពស្មោះត្រង់របស់អ្នកនឹងត្រូវបានតបស្នងវិញជាក់ជាមិនខាន ។

៣-អ្នកជាបុគ្គលិកចេះអភិវឌ្ឍន៍ខ្លួន ៖

ចំពោះបុគ្គលិកមួយចំនួនតែងតែអាត្មានិយមគិតថា មិនចាំបាច់ផ្លាស់ប្តូរ និងទទួលយកបទពិសោធន៍ថ្មីៗនោះទេ ដោយគ្រាន់តែធ្វើការងាររបស់ខ្លួនឱ្យបានលទ្ធផលល្អ គឺគ្រប់គ្រាន់ហើយ។ យ៉ាងណាមិញ ក្នុងនាមជាបុគ្គលិកល្អមួយរូប គឺមិនដែលបញ្ឈប់ខ្លួនឯងឡើយ ។ ពួកគេតែងតែរិះរកមេរៀនថ្មីៗបន្ថែមដើម្បីទទួលយកនូវបទពិសោធន៍ និងវិធីសាស្ត្រ ថ្មីដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ខ្លួនឱ្យក្លាយជាបុគ្គលិកឆ្នើម ។ ម្យ៉ាងទៀត ពួកគេតែងតែព្យាយាមរកធ្វើអ្វីៗដែលថ្មី និងធ្វើឱ្យខ្លួនគេផ្ទាល់រវល់ជាមួយការងារ ជាជាងសម្រាកលំហែឥតប្រយោជន៍ ។

៤-ជាបុគ្គលិកប្រកាន់ខ្ជាប់នូវទំនួលខុសត្រូវ ៖

ប្រសិនបើអ្នកបម្រើការងារក្នុងស្ថាប័នមួយដែលមិនមានសុចរិតភាពក្នុងការងារទេនោះ ទំនួលខុសត្រូវក៏ប្រហែលនឹងប្រែក្លាយទៅជាគុណវិបត្តិ ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើអ្នកមានចៅហ្វាយនាយល្អប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈនោះ ការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវភាពទទួលខុសត្រូវចំពោះការងារប្រាកដជាតបស្នងមកវិញយ៉ាងគាប់ប្រសើរ ។

៥-ជាបុគ្គលិកដែលអាចជឿទុកចិត្តបាន ៖

អ្នកមិនមែនជាបុគ្គលិកហួងហែងពេក។ នៅពេលដែលអ្នកទទួលយកការងារអ្វីមួយ ហើយអ្នកអាចធ្វើវាបានទាន់ពេលវេលានោះចៅហ្វាយនាយរបស់អ្នកនឹងមានទំនុកចិត្តលើអ្នក។ អ្នកជាបុគ្គលិកដែលអាចពឹងពាក់បាន និងគួរឱ្យទុកចិត្តក្នុងការធ្វើការងារលើគម្រោងសំខាន់ៗ ។

៦-អ្នកជាបុគ្គលិកគោរពតាមគោលការណ៍ស្ថាប័នបានល្អ ៖

នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ពុំមានបុគ្គលិកណាម្នាក់គោរពតាមគោលការណ៍ក្រុមហ៊ុនបាន១០០% នោះទេ ។ ការសម្របខ្លួនទៅតាមបរិយាកាសការងារ គឺជាផ្នែកមួយនៃភាពជោគជ័យក្នុងការងាររបស់អ្នក ។

ម្យ៉ាងទៀត ប្រសិនបើអ្នកជាបុគ្គលិកមួយរូបក្នុងចំណោមមិត្តរួមការងារដទៃទៀត ដែលអាចជម្នះស្ថានភាពលំបាកក្នុងការងារបាននោះ វាក៏ជាសញ្ញាបង្ហាញពីភាពជោគជ័យផងដែរ ។

៧-អ្នកអាចដឹកនាំអ្នកដទៃ ៖

ប្រសិនបើអ្នកដទៃពឹងពាក់អ្នកឱ្យជួយបង្ហាញផ្លូវធ្វើអ្វីមួយនោះ អ្នកអាចមានទំនុកចិត្តថា ពួកគេបានឃើញពីសមត្ថភាពរបស់អ្នករួចមកហើយថា ជាបុគ្គលិកឆ្នើម ។ អ្នកមិនត្រឹមតែជាបុគ្គលិកមានលទ្ធភាពក្នុងការបំពេញការងាររបស់អ្នកប៉ុណ្ណោះទេ អ្នកថែមទាំងអាចជួយអ្នកដទៃឱ្យជោគជ័យផងដែរ ។

៨-ជាបុគ្គលិកសកម្ម ៖

អ្នកមិនមែនជាបុគ្គលិកអង្គុយរង់ចាំទាល់តែគេប្រាប់ឱ្យធ្វើនោះទេ ។ សិក្សាពីបញ្ហាផ្សេងៗ ដែលកើតមាន និងរិះរកដំណោះស្រាយដោយខ្លួនឯង ។ សកម្មភាពទាំងនេះនឹងអាចឱ្យអ្នកអភិវឌ្ឍន៍ខ្លួនឯងបានពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ។

៩-ហ៊ានលើកឡើងគ្រប់បញ្ហា ៖

បុគ្គលិកដែលនិយាយអ្វីៗប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព គឺជាបុគ្គលិកដែលចៅហ្វាយនាយចង់បាន ។ អ្នកមិនមែនជាបុគ្គលិកមិនចេះមាត់កនោះទេ តែអ្នកជាបុគ្គលិកសម្តែងចេញពីខ្លួនឯងច្បាស់លាស់ ។ នេះគឺជាកត្តាសំខាន់ណាស់ ។

១០-ជាបុគ្គលិកដែលតែងតែបង្ហើយកិច្ចការ៖

មហិច្ឆតា និងក្តីប្រាថ្នា នឹងមិនទទួលបានផលអ្វីឡើយ ប្រសិនបើអ្នកមិនព្យាយាមធ្វើ។ អ្នកប្រហែលជាបុគ្គលិកមួយរូបសម្បូរទៅដោយគំនិតយោបល់ និងផែនការផ្សេងៗ ប៉ុន្តែប្រសិនបើអ្នកមិនបានបង្ហើយគម្រោងណាមួយឱ្យចប់សព្វគ្រប់ទេនោះ អ្នកនឹងមិនមែនជាបុគ្គលិកឆ្នើមឡើយ ។

ពិតណាស់ ប្រធានគ្រប់គ្រងតែងតែចូលចិត្តបុគ្គលិកណាចេះលើកឡើងនូវអ្វីដែលពួកគេចង់ធ្វើ ហើយបន្ទាប់មក ពិតជាអាចធ្វើវាបាន ។

១១-អ្នកជាបុគ្គលិកមានមនសិការ ៖

ដូចដែលរបាយការណ៍ Business Insider ចេញផ្សាយកាលពីមុនបានឱ្យដឹងថា ទម្លាប់ល្អ គឺពិតជាប្រសើរណាស់ ប៉ុន្តែវានឹងមិនតែងតែធ្វើឱ្យអ្នកលេចធ្លោនៅកន្លែងការងារនោះទេ។ បុគ្គលិកណាដែលត្រូវបានគេសង្កេតឃើញថាហាក់ដូចជាមានមនសិការក្នុងការងារ គឺគេកំណត់សម្គាល់ដោយការប្រឹងប្រែងធ្វើការ ការព្យាយាម សណ្តាប់ធ្នាប់ និងតែងតែប្រឹងប្រែងដើម្បីទទួលបានលទ្ធផលល្អ ។

មកកន្លែងការងារជារៀងរាល់ថ្ងៃជាមួយ នឹងភាពសុទិដ្ឋិនិយម និងចិត្តគំនិតប្រកប ដោយមនសិការ នឹងធ្វើឱ្យអ្នកក្លាយជាបុគ្គលិកគំរូ ៕

Sunday, August 25, 2019

ចុះបញ្ជីក្រុមហ៊ុនត្រូវធ្វើអ្វីខ្លះ?

ចង់ចុះបញ្ជីក្រុមហ៊ុនត្រូវធ្វើអ្វីខ្លះ?

លក្ខន្តិកៈក្រុមហ៊ុន, បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង, អនុស្សារណៈនៃការយោគយល់គ្នា និងផ្សេងៗទៀត។ ដូចនេះ ជាបឋម ត្រូវទៅឆែកឈ្មោះក្រុមហ៊ុនដែលលោកអ្នកមានបំណងចង់ដាក់ឈ្មោះ ប្រសិនបើឈ្មោះនៅជាឈ្មោះនៅទំនេរ ត្រូវទៅតែសុំនៅនាយកដ្ឋានចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្ម និងទទួលការយល់ព្រមពីនាយកដ្ឋាននេះ។

១) ឆែកអំពីភាពទំនេរនៃឈ្មោះក្រុមហ៊ុន

ក្រសូងពាណិជ្ជកម្មបានចេញសេចក្តីប្រកាសលេខ ២៩៩ នៅថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៥ ដើម្បីអនុវត្តនីតិវិធីនៃការចុះបញ្ជីតាម ប្រព័ន្ធអ៊នឡាញជាមួយគេហៈទំព័រ៖www.businessregistration.moc.gov.kh។ ក្រុមហ៊ុនដែលចុះបញ្ជីទាមទារឱ្យមាន គណនេយ្យពាណិជ្ជកម្មមួយជាមួយគេហៈទំព័រនេះ ដូច្នេះគេអាចស្វែងរកឈ្មោះក្រុមហ៊ុន និងកត់ទុកឈ្មោះក្រុមហ៊ុនដោយ គ្រាន់តែបញ្ចូលអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ឬលិខិតឆ្លងដែនរបស់ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនដែលនឹងត្រូវបង្កើតនោះជាការស្រេច។ តំណាក់កាលនេះគឺត្រូវការពេល ៧ថ្ងៃ ហើយត្រូវចំណាយ១០ដុល្លារ។

ការបង់ថ្លៃចុះឈ្មោះនេះគឺត្រូវធ្វើឡើងដោយការបង់តាមអ័នឡាញដូចគ្នាតាមរយៈធនាគារពាណិជ្ជកម្ម ណាមួយដូចជា ធនាគារអេស៊ីលីដារ និងធនាគារ FTB ជាដើម។

២) ឯកសារតម្រូវចាំបាច់

ក្រោមសេចក្តីប្រកាសលេខ ២៩៩ ចុះថ្ងៃទី២៩ ខែធ្នូឆ្នាំ២០១៥ ស្តីពីការអនុវត្តនីតិវិធីថ្មីនៃការចុះបញ្ចីក្រុមហ៊ុនដែលមានទីស្នាក់ការនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាគឺត្រូវឱ្យចុះឈ្មោះតាមរយៈក្រសួងពាណិជ្ជកម្មតាមប្រព័ន្ធស្វ័យប្រវត្តិ។ ហើយឯកសារដែលទាមទារគឺត្រូវមាន៖ ១) ឯកសារដែលបញ្ជាក់ពីអាសយដ្ឋាន ដែលមាននៅក្នុងក្រដាសបង់ទឹក ឬភ្លើង ឬកិច្ចសន្យាជួលផ្ទះឬអគារ និងឯកសារបញ្ជាក់របស់ធនាគារ ជាដើម។ ២) អនុសារណៈនៃការយោគយល់គ្នានៃការបង្កើតក្រុមហ៊ុន ប្រសិនបើមានគ្នាច្រើន។ ៣) រូបថត ៤ គុណនឹង៦, អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ឬលិខិតឆ្លងដែនរបស់ម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន និងអញនកគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុន។ ៤)ត្រូវមានលិខិតថ្កល់ទោស និងសេចក្តីបញ្ជាក់ពីភាពត្រឹមត្រូវថាមិនមានបញ្ហាជាមួយក្រុមហ៊ុនមុនៗចំពោះអ្នកគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុន និងបញ្ជាក់អំពីភាពមិនមែនជាមន្ត្រីរាជការដែលមិនស្ថិតក្រោមច្បាប់ស្តីពីមន្ត្រីរាជការស៊ីវិលនៃព្រះរាជាណាណាចក្រកម្ពុជា។ ៥) ក្នុងករណីដែលក្រុមហ៊ុននោះជានីតិបុគ្គលឬក្រុមហ៊ុនមេ ត្រូវបង្ហាពីពីភាពស្រមច្បាប់នៃក្រុមហ៊ុមមេនោះ(ការចុះបញ្ជី)។ លិខិតដើមតែងតាំងផ្លូវការពីម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនពីនីតិបុគ្គលនោះក្នុងការធ្វើជាតំណាង។ ៦) ក្រុមហ៊ុនដែលនឹងត្រូវចុះបញ្ជីថ្មី ឬក្រុមហ៊ុនដែលនឹងត្រូវបង្កើតសាខាថ្មីត្រូវថតចម្លងលក្ខន្តិកៈក្រុមហ៊ុនចំនួន២ច្បាប់ ដោយភ្ជាប់ជាមួយនឹងឯកសារធនាគារអំពីការតម្កល់ដើមទុនទៅនាយកដ្ឋានចុះបញ្ជីនៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ចំនួន៣០ថ្ងៃនាយកដ្ឋានចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្មត្រូវចេញវិញ្ញាបនប័ត្រត្រូវចេញជូនអ្នកស្មើសុំ។ ក្នុងកំឡុងពេលនេះ ប្រសិនបើនាយកដ្ឋានមិនទទួលបានច្បាប់ថតចម្លងដើមពីលក្ខន្តិកៈទេ នាយកដ្ឋាននឹងរក្សាសិទ្ធិលប់ទាត់ចោលនូវការស្នើសុំ និងលប់អ្វីៗទាំងអស់ចេះពីទិន្ធ័យដែលមានចេញពីនាយកដ្ឋាន។

៣) ត្រាក្រុមហ៊ុន

ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មចុះឈ្នោះ និងទទួលស្គាល់ត្រារបស់ក្រុមហ៊ុន។ ក្រុមហ៊ុនខ្លួនឯងទេតើដែលត្រូវធ្វើត្រាមួយរួចហើយស្នើទៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្មដើម្បីទទួលស្គាល់ត្រានោះ ដោយតម្រូវឱ្យគោរពតាមស្តង់ដារដែលណែនាំដោយក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម។ ត្រូវតែបើកគណនេយ្យធនាគារ(របស់ក្រុមហ៊ុន)។ ត្រូវតម្កល់ថវិកា ឬដើមទុនដែលបានតម្រូវដោយច្បាប់តាមប្រភេទក្រុមហ៊ុន ដើម្បីទទួលបានភស្តុតាងអំពីការតម្កល់ថវិកាជាដើមទុននេះ។

៤) នៅធនាគារ

អ្នកចុះបញ្ជីត្រូវតែបើកគណនេយ្យមួយក្នុងនាមជាក្រុមហ៊ុននោះ។ ជាទូទៅត្រូវតម្កល់ថវិកាចំនួន ៤លានរៀល។ ក្នុងរយៈពេល៣០ថ្ងៃក្រោយពីបានទទួលវិញ្ញាបនបត្រ័អំពីការចុះបញ្ជីនៅធនាគារណាមួយដែលក្រសួងតម្រូវរួចហើយ។ ធនាគារត្រូវផ្តល់របាយការណ៍មួយដែលបញ្ជាក់អំការតម្កល់នោះក្នុងរយៈពេល១ថ្ងៃ។ នៅពេលដែទទួលបានឯកសារស្តីពីការចុះបញ្ជីនៅក្រសួងពាណិជ្ជកម្មដែលមានប្រថាប់ត្រា និងឯកភាព ក្រុមហ៊ុនត្រូវចុះបញ្ជីពន្ធ ដើម្បីទទួលបានបាតង់ និងត្រូវបង់ពន្ធលើតម្លៃបន្ថែម។

៥) អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ

ឯកសារដែលត្រូវការគឺអនុស្សារណៈនៃការយោគយល់គ្នារវាងភាគហ៊ុននិក និងវិញ្ញាបនប័ត្រនៃការចុះបញ្ជីក្រុមហ៊ុន។ បាត៉ង់នៃការចុះបញ្ជីនេះគឺអាចធ្វើបាននៅការិយាល័យពន្ធដារ នៅតាមខណ្ឌនានានៃរាជធានីភ្នំពេញ។ ក្នុងរយៈពេល៣០ថ្ងៃ នឹងត្រូវចំណាយអស់ ១០០ដុល្លារ។

៦) ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ

បន្ទាប់ពីទទួលបានប៉ាតង់រួចហើយ ប្រសិនបើចាប់ផ្តើមតំណើរការអាជីវកម្មត្រូវជូនដំណើងទៅក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ។ គ្រប់ពាណិជ្ជកម្មត្រូវតែដាក់ជាលិខិតប្រកាស់ទៅក្រសួងការងារនិងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈមុនពេលចាប់ផ្តើមការងាររបស់ខ្លួន។

លើសពីនេះ សហគ្រាសទាំងអស់ជាមួយបុគ្គលិកយ៉ាងតិច៨នាក់ត្រូវតែមានបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងដែលត្រូវតែស្របនឹងបញ្ញត្តិទូទៅរបស់ច្បាប់ការងារដូចជា លក្ខណ្ឌនៃការជ្រើសរើសបុគ្គលិក និងការគណនាប្រាក់ខែគោល សិទ្ធបុគ្គលិក អត្ថប្រយោជន៍ផ្សេងៗទៀត ម៉ោងការងារ វិធានការសុខភាព និងសុវត្តិភាព និងការឈប់សម្រាករបស់បុគ្គលិក រួមទាំងថ្ងៃឈប់សម្រាក។ បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងត្រូវតែមានក្នុងកំឡុងពេល៣ខែចាប់គិតពីបើកក្រុមហ៊ុន។ គ្រប់ក្រុមហ៊ុនទាំងអស់ត្រូវរក្សាតារាងប្រាក់ខែ ប្រកាស់ចេញចូលបុគ្គលិក។

ដោយមានការតម្រូវពីច្បាប់ការងារ បុគ្គលិកខ្មែរត្រូវមានសៀវភៅការងារ និងត្រូវពិនិត្យសុខភាពនៅពេទ្យការងារនៃក្រសួងការងា។ នីតិវិធីនេះត្រូវមាន៥ដំណាក់កាល គឺការចុះបញ្ជីដើម្បីដំណើរការក្រុមហ៊ុន។ ចំនួនបុគ្គលិក។ តារាងប្រាក់ខែ។ ការបញ្ជាក់អំពីបទបញ្ជាផ្ទៃក្នុង និងការចេញលិខិតទទួលស្គាល់អំពីការបោះឆ្នោតតំណាងកម្មករបុគ្គលិករបស់ក្រុមហ៊ុន។ ដំណាក់កាលនេះត្រូវចំណាយអស់ ២៨ម៉ឺនរៀលក្នុងចំនួនបុគ្គលិកពី៨ ទៅ១០០នាក់ ក្នុងរយៈពេល៣០ថ្ងៃ។

៧) នាយកដ្ឋានចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្មនៃក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម

ក្រុមហ៊ុនត្រូវផ្តល់លក្ខន្តិកៈក្រុមហ៊ុនជាច្បាប់ដើមចំនួន២ច្បាប់ និងលិខិតធនាគារអំពីប្រាក់តម្កល់ដើមទុនទៅនាយកដ្ឋានចុះបញ្ជីជាថ្មី បន្ទាប់ពីកាលបរិច្ឆេទនៃការចេញការចុះបញ្ជីពាណិជ្ជកម្ម។ ប្រិនបើមិនបានទទួលក្នុងពេល៣០ថ្ងៃទេ នាយកដ្ឋាននឹងរក្សាសិទ្ធទាត់ចោលសំណើរសុំចុះបញ្ជី។ ជាទូទៅមិនមានបង់ថ្លៃសេវាទេ ហើយយ៉ាងយូ១ថ្ងៃតែប៉ុណ្ណោះ។

៨) អធិការកិច្ចពីក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ ឬមន្ទីរការងារ

ក្រប់សហគ្រាសទាំងអស់ត្រូវតែទទួលការធ្វើអធិការកិច្ចពីក្រសួងការងារ ឬមន្ទីការងារជាចាំបាច់ ដើម្បីពិនិត្យអំពីកិច្ចសន្យាការងារ តារាងប្រាក់ខែ និងផ្សេងៗទៀត។

៩) របបសន្តិសុខសង្គម ឬប.ស.ស.

គ្រប់សហគ្រិនដែលចាប់ផ្តើមធ្វើអាជីវកម្មត្រូវតែចុះបញ្ជីធានារ៉ាប់រងសង្គម ឬរបបសន្តិសុខសង្គមដែលជាការទាមទាររបស់ច្បាប់នេះ។ លិខិតស្នាមនឹងត្រូវផ្តល់ជូនដោយបសសនៃក្រសួងការងារ៕

ប្រសិនបើចង់ដឹងព័ត៌មានបន្ថែម សូមទំនាក់ទំនង លោកសំប្រុស ០៨៥ ២៩៩៩៩២

រក្សាសិទ្ធិ២០១៩

Wednesday, July 17, 2019

អត្ថន័យ និងការប្រារព្ធពិធីបុណ្យវិសាខបូជា

អត្ថន័យ និងការប្រារព្ធពិធីបុណ្យវិសាខបូជា

អ្នកជំនាញព្រះពុទ្ធសាសនាលើកឡើងថា បុណ្យវិសាខបូជានេះ មានតម្លៃនិងគុណប្រយោជន៍ដ៏វិសេសដែលរដ្ឋាភិបាល និងពលរដ្ឋខ្មែរចូលរួមលើក ស្ទួយនិងប្រតិបត្តិឱ្យសាកសមជាប្រទេសដែលទុកព្រះពុទ្ធសាសនាជាសាសនារបស់រដ្ឋ។

ពុទ្ធបរិស័ទដង្ហែរំលឹកថ្ងៃវិសាខបូជា នារាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩។

ស្ដាប់ ឬទាញយកសំឡេង

ថ្ងៃ១៥កើត ខែពិសាខ គឺជាថ្ងៃមួយដែលពុទ្ធសាសនិកជននៅទូទាំងសកលលោកបាននាំគ្នាប្រារព្ធពិធីបុណ្យដ៏សំខាន់មួយ គឺវិសាខបូជា។ អ្នកជំនាញព្រះពុទ្ធសាសនាលើកឡើងថា បុណ្យវិសាខបូជានេះ មានតម្លៃនិងគុណប្រយោជន៍ដ៏វិសេសដែលរដ្ឋាភិបាល និងពលរដ្ឋខ្មែរចូលរួមលើក ស្ទួយនិងប្រតិបត្តិឱ្យសាកសមជាប្រទេសដែលទុកព្រះពុទ្ធសាសនាជាសាសនារបស់រដ្ឋ។

វិសាខបូជា គឺជាពិធីបុណ្យមួយដែលពុទ្ធសាសនិកចាត់ទុកថា មានសារសំខាន់បំផុតក្នុងចំណោមបុណ្យដទៃទៀតនៃព្រះពុទ្ធសាសនា ពីព្រោះជាការគោរពរំឭកនឹកដល់ព្រឹត្តិការណ៍ធំៗ បី នៃសម័យកាលរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធសមណគោតម គឺថ្ងៃដែលព្រះអង្គទ្រង់បានប្រសូត បានត្រាស់ដឹង និងបរិនិព្វាន។ ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងបីនេះគឺកើតឡើងនៅចំថ្ងៃ ១៥កើត ពេញបូណ៌មី ដែលមានព្រះចន្ទពេញវង់ក្នុងខែពិសាខដូចគ្នា ខុសតែឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។

ព្រះធម្មឃោសាចារ្យបណ្ឌិត ឃី សុវណ្ណរតនា ព្រះសាកលវិទ្យាធិការរងនៃសាលាពុទ្ធិកសាកលវិទ្យាល័យព្រះសីហនុរាជ និងជាព្រះចៅអធិការវត្តមង្គលវ័ន្ត មានថេរដីកាថា វិសាខបូជា គឺជាបុណ្យប្រវត្តិសាស្ត្រមួយរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនា និងមានតម្លៃធំធេងមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន រហូតធ្វើឱ្យអង្គការ សហប្រជាជាតិ បានសម្រេចដាក់បញ្ចូលជាទិវាបុណ្យអន្តរជាតិ នៅថ្ងៃទី១៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៩។

ព្រះសង្ឃ និងពុទ្ធបរិស័ទដង្ហែរំលឹកថ្ងៃវិសាខបូជា នារាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩។ RFA

ចំពោះហេតុផលចម្បងមួយ ដែលញ៉ាំងឱ្យមានការទទួលស្គាល់នេះ ព្រះតេជព្រះគុណ ឃី សុវណ្ណរតនា មានថេរដីកាបញ្ជាក់ថា គឺអាស្រ័យដោយគោលការណ៍សន្តិភាព និងអហិង្សារបស់ព្រះពុទ្ធសាសនា ដែលស្របនឹងគោលការណ៍គ្រឹះនៃអង្គការសហប្រជាជាតិ៖ «អាស្រ័យដោយមូលហេតុចម្បងៗ គឺទី១ អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលស្គាល់ថា កំណើតរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ នាំមកនូវសុខសន្តិភាពដល់ពិភពលោក។ ទី២ អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលស្គាល់ថា ការត្រាស់ដឹងរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ បានផ្សព្វផ្សាយនូវបញ្ញាញាណ និងចំណេះវិជ្ជាដ៏ធំទូលាយដល់ពិភពលោកទាំងមូល។ ទី៣ អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលស្គាល់ថា វប្បធម៌សន្តិភាព និងអហិង្សារបស់ព្រះពុទ្ធ បានជួយដោះស្រាយជម្លោះ និងសង្គ្រាម»។

ប្រពៃណីក្នុងការប្រារព្ធពិធីបុណ្យវិសាខបូជានេះ ក៏ត្រូវបានរក្សាទុក និងធ្វើតាមជាទំនៀមមកដល់សព្វថ្ងៃនេះផងដែរ ដោយមានរៀបចំយ៉ាងអធិកអធមជាផ្លូវការរៀងរាល់ឆ្នាំនៅលើកំពូលភ្នំអដ្ឋរស្ស ឬភ្នំព្រះរាជទ្រព្យ នៅក្នុងស្រុកពញាឮ ខេត្តកណ្ដាល ជាទីតម្កល់ព្រះសារីរិកធាតុរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធសមណគោតម ដោយរួមមានទាំងកិច្ចនមស្សការ សមាទានសីល ស្ដាប់ធម្មទេសនា និងពិធីដាក់បាត្រព្រះសង្ឃផងដែរ។

ព្រះតេជព្រះគុណ ឃី សុវណ្ណរតនា មានថេរដីកាបន្តថា ប្រជាពលរដ្ឋ និងមន្ត្រីរាជការគ្រប់ស្ថាប័ន និងថ្នាក់ដឹកនាំ គប្បីសិក្សាស្វែងយល់ខ្លឹមសារសំខាន់ៗ នៃពិធីបុណ្យវិសាខបូជា ហើយគប្បីចូលគោរពប្រតិបត្តិឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ឱ្យសក្ដិសមជាប្រទេសដែលចាត់ទុកពុទ្ធសាសនាជាសាសនារបស់រដ្ឋ។

ព្រះតេជព្រះគុណបញ្ជាក់ថា អ្វីដែលគួរប្រតិបត្តិនោះ គឺនាំគ្នាទៅវត្ត ឬកន្លែងប្រារព្ធពិធីវិសាខបូជា ដើម្បីធ្វើបុណ្យឱ្យទាន រក្សាសីល ជម្រះចិត្តឱ្យស្អាតបរិសុទ្ធ ស្ដាប់ព្រះធម្មទេសនា និងសិក្សាឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅអំពីពាក្យប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះពុទ្ធ៖ «យើងគប្បីត្រិះរិះពិចារណានៅក្នុងការប្រព្រឹត្តរបស់ខ្លួនឲ្យបាន សក្ដិសមជាអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា។ យើងត្រួតពិនិត្យផ្លូវចិត្ត និងសកម្មភាពរបស់ខ្លួនឯងថា តើយើងបានប្រព្រឹត្តសក្ដិសមនឹងពាក្យប្រៀនប្រដៅរបស់ព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធឬនៅ។ ឃើញមានចំណុច មួយដែលយើងមិនសូវបានបដិបត្តិ គឺសមាធិភាវនាអប់រំចិត្ត ខណៈដែលពិភពលោកសព្វថ្ងៃមានការ ចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង»។

ព្រះតេជព្រះគុណមើលឃើញថាប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ប្រជាពលរដ្ឋចូលរួមប្រារព្ធពិធីបុណ្យវិសាខបូជាកាន់តែល្អប្រសើរ ដូចជានៅខេត្តបាត់ដំបង ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ និងខេត្តសៀមរាបជាដើម។ ទោះយ៉ាងណាក្តី ព្រះតេជព្រះគុណ ក៏អំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាល និងក្រុមហ៊ុនឯកជន បញ្ឈប់ការផ្សព្វផ្សាយ និងលក់គ្រឿងស្រវឹងនៅថ្ងៃបុណ្យព្រះពុទ្ធសាសនានេះផងដែរ ព្រោះគ្រឿង ស្រវឹងនេះនាំឱ្យកើតមានវិបត្តិជាច្រើន។

អ្នកតស៊ូមតិឱ្យមានច្បាប់ត្រួតពិនិត្យផលិតផលគ្រឿងស្រវឹង និងជាមន្ត្រីកម្មវិធីនៃមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព (PDP) លោក ហេង គឹមហុង ថ្លែងថា ថ្ងៃបុណ្យវិសាខបូជានេះ លោកបានធ្វើសមាធិ ដើម្បីឧទ្ទិសដល់ព្រះពុទ្ធ ដែលបានបន្សល់ទុកពាក្យប្រៀន ប្រដៅល្អឯកនៅក្នុងលោក។ ទោះយ៉ាងណាក្តី លោកសម្ដែងការសោកស្ដាយដែលកម្ពុជាក្នុងនាម ជាប្រទេសកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា មិនបានប្រតិបត្តិត្រឹមត្រូវ ហើយនាំគ្នាទទួលគ្រឿងស្រវឹងគ្រប់ទីកន្លែងដែលគ្មានការរឹតបន្តឹងដូចនៅប្រទេសថៃ និងប្រទេសដទៃទៀត។ លោកសង្កេតឃើញថា តាមស្ថាប័នរដ្ឋ តាមដងផ្លូវ និងគ្រឹះស្ថានសាធារណៈ និងក្រុមហ៊ុនឯកជនក្តី គឺហាក់មិនមានតាំងរូប ព្រះពុទ្ធនិងទង់សាសនា ហើយធ្វើពិធីបុណ្យឱ្យឱឡារិកនោះទេ៖ «ខ្ញុំចង់ឃើញព្រះពុទ្ធសាសនា ដែលជាសាសនារបស់រដ្ឋ ត្រូវបានអប់រំអំពីពុទ្ធប្រវត្តិអំពីគុណតម្លៃព្រះពុទ្ធសាសនាឲ្យបានច្រើននៅក្នុងវិសាខបូជា។ ខ្ញុំចង់ឃើញការប្រតិបត្តិបុណ្យវិសាខបូជានេះ ឲ្យធំដូចសកម្មភាពរបស់អ្នកនយោបាយ។ ទោះបីជាព្រះពុទ្ធសាសនា មិនមែនជារឿងចំណេញសម្រាប់អ្នកនយោបាយ ប៉ុន្តែគឺជាការអប់រំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ យល់ដឹងពីភាពត្រឹមត្រូវ ហើយនឹងសច្ចភាព និងការរស់នៅប្រកបដោយភាពថ្លៃថ្នូរ ហើយនឹងយុត្តិធម៌សង្គមអីជាដើម សុទ្ធសឹងតែជាគោលការណ៍ព្រះពុទ្ធសាសនា»។

ពុទ្ធបរិស័ទដង្ហែរំលឹកថ្ងៃវិសាខបូជា នារាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩។ RFA

ចំណែកពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតនៅខេត្តបាត់ដំបង ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា លោកបានចូលរួមពិធីដង្ហែពិធីបុណ្យវិសាខបូជា នៅវត្តពោធិ៍វាល ក្រុងបាត់ដំបង ដោយមានការចូលរួមពីមន្ត្រីរាជការសិស្សានុសិស្សជាច្រើនផងដែរ ក្រោមការដឹកនាំរបស់ព្រះសង្ឃ។ លោកបញ្ជាក់ប្រាប់ពីទឹកចិត្តថា មូលហេតុដែល លោកចូលរួមប្រារព្ធពិធីបុណ្យវិសាខបូជានេះ ព្រោះដើម្បីរំលឹកគុណព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធដែលបានរក ឃើញនូវព្រះធម៌ ដើម្បីប្រៀនប្រដៅសត្វលោកគ្រប់សញ្ជាតិទាំងអស់ឱ្យប្រព្រឹត្តនូវអំពើល្អ វៀរចាកនូវអំពើអាក្រក់។ លោកចាត់ទុកខេត្តបាត់ដំបង ជាខេត្តគំរូមួយ ប៉ុន្តែលោកសង្កេតឃើញ សម្រាប់នៅទូទាំងប្រទេសវិញ គឺការប្រារព្ធពិធីបុណ្យវិសាខបូជា នៅមិនទាន់បានអធឹកអធមនៅឡើយទេ៖ «ចំណុចនេះរដ្ឋាភិបាល រួមទាំងព្រះមហាក្សត្រ ជាពិសេស នាយករដ្ឋមន្ត្រី គប្បីហាមប្រាមកុំឲ្យមានតាំងរូបគ្រឿងស្រវឹងក្នុងថ្ងៃបុណ្យវិសាខបូជា។ សូមឲ្យតាំងរូបព្រះ សម្មាសម្ពុទ្ធក្នុងថ្ងៃវិសាខបូជាទូទាំងប្រទេស ហើយត្រូវដឹកនាំមន្ត្រីរាជការស្វែងយល់អំពីបុណ្យវិសាខបូជា និងចូលរួមប្រារព្ធឲ្យជាឱឡារិក»។

ចាប់តាំងពីអង្គការសហប្រជាជាតិបានទទួលស្គាល់វិសាខបូជា ជាទិវាបុណ្យអន្តរជាតិមក ប្រទេសដែលគោរពព្រះពុទ្ធសាសនាជាច្រើននៅលើសកលលោក បាននាំគ្នាប្រារព្ធធ្វើពិធីបុណ្យវិសាខបូជាជាសកល ដោយដាក់ឈ្មោះថា UN-វិសាខ ឬវិសាខបូជានៃអង្គការសហប្រជាជាតិ៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។

អត្ថបទដែលទាក់ទង

ការប្រារព្ធពិធីបុណ្យវិសាខបូជានៅឆ្នាំ២០១៨នេះ និងអត្ថន័យនៃពិធីបុណ្យ

Saturday, September 22, 2018

ប្រវត្តិល្ខោនខោល

ប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ ប្រវត្តិល្ខោនខោល ឬភាណីរបស់កម្ពុជា August 29, 2018 Business ប្រវត្តិលោ្ខនខោល យោងតាមសៀវភៅ «ទស្សនីយភាពខ្មែរ» អត្ថាធិប្បាយថា ពាក្យថា «ខោល» ឬ «ល្ខោនខោល» បើតាមសង្ឃដីការបស់សម្តេចព្រះសង្ឃរាជជួន ណាត ដែលបានកត់ទុកក្នុងវចនានុក្រមខ្មែរ បោះពុម្ពផ្សាយដោយពុទ្ធសាសនាបណ្ឌិត្យឆ្នាំ១៩៦៧ ត្រង់ទំព័រ១០២ថា ៖ ខោលគឺជាពួកល្ខោនប្រុស រឿង«រាមកេរ្តិ៍ » ។ ចំពោះលោកហ្សក សឺដេស វិញ បើតាមប្រសាសន៍របស់លោកដែលសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈបានស្រង់យកមកចុះក្នុងកម្រងសិក្សាកថា «Annale de l’ URBA No 1» បោះពុម្ពឆ្នាំ១៩៦៧ ត្រង់ទំព័រ១៥៧ថា៖ Le mot Khol serait celui queles Cambodgiens emploient pour désigner une variété des grands singes ។ ដូច្នេះសម្រាប់លោកសឺដេស ល្ខោនខោលគឺជា «ល្ខោននៃរបាំស្វា» ។ ចំណែក អ្នកឧកញ៉ាទេពពិទូរ ក្រសេមគន្ថបណ្ឌិតវិញ នៅក្នុងទស្សនាវដ្តីកម្ពុជសូរិយាលេខ៣ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៤៨ លោកបានពោលថា៖ «ចំណែកល្ខោនខោលនោះ គេកំណត់លេងចំពោះតែរឿងដែលទាក់ទាមដោយរឿងព្រះជាម្ចាស់គឺព្រះឥសូរ ព្រះនារាយណ៍ ដែលជាព្រះក្នុងសេយ្យសាស្ត្រ គឺលេងរឿងអវតា «បែងភាគ» របស់ព្រះជាម្ចាស់ដូចរឿងរាមកេរ្តិ៍ «រាមាយណៈ» សឹងជាប្រវត្តិរបស់ព្រះជាម្ចាស់នោះដើម្បីប្រកាសកិត្តិគុណ សេចក្តីខ្លាំងពូកែ និងក្លាហានព្រះជាម្ចាស់ និងអ្នកដែលព្រះជាម្ចាស់បានបែងភាគឱ្យមកកើត ដូចយ៉ាងព្រះរាមតាមក្បួនថា លេងរឿងដូច្នេះជាហេតុឱ្យកើតមង្គលសួស្តី ដល់អ្នកលេង និងជាទីប្រោសប្រាណរបស់ព្រះជាម្ចាស់ ទើបគេនិយមលេងមកដល់ឥឡូវនេះ»។ ឯពាក្យខោលក្នុងជីវភាពប្រជាជនកម្ពុជាវិញ គេនិយមប្រើពាក្យនេះសម្រាប់សម្គាល់គោ ឬក្របីដែលមានស្នែងខ្លី ហើយខុបចុះក្រោម ឬក៏សម្គាល់សត្វកន្ទុយខ្លី ឬបើមិនដូច្នោះទេ បើកាលណាគេនិយាយថា៖ ធ្វើអ្វីមួយខោលតែម្តង… នោះបានសេចក្តីថា ធ្វើអ្វីមួយនោះ គឺធ្វើដោយឥតបានព្រាងទុក ឬគិតទុកជាមុនឡើយ ពោលគឺគិតឃើញភ្លាម ឬជួបភ្លាមធ្វើភ្លាមតែម្តង ។ សម្តីរបស់លោកអ្នកប្រាជ្ញបណ្ឌិត និងការនិយមរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងការសម្គាល់ខោល ឬល្ខោនខោលនេះ មានន័យសមរម្យល្អណាស់ ព្រោះបើយើងពិនិត្យមើលទម្រង់ល្ខោនខោល ដែលសេសសល់ដល់យើងសព្វថ្ងៃនេះ យើងឃើញថា៖ ល្ខោនខោល គឺជាល្ខោនពាក់មុខ អ្នករាំធ្វើកាយវិការឥតព្រាងទុកជាមុន ដើម្បីត្រាប់ពាក្យសម្តី របស់អ្នកពោល ដែលជាអ្នកមាននាទីដឹកនាំរឿង និងរៀបរាប់រឿង ។ ទម្រង់នេះសម្តែងបានតែរឿងរាមកេរ្តិ៍មួយគត់ ដែលជារឿងពោរពេញទៅដោយតួអង្គយក្សហើយនិងស្វា។ ឯការសម្តែងវិញ គឺធ្វើឡើងក្នុងពិធីត្រស្តិសង្ក្រាន្ត គឺពិធីផ្តាច់ឆ្នាំចាស់ចូលឆ្នាំថ្មី ៖ រាំដើម្បីបំបាត់ឧបទ្រពចង្រៃនៃឆ្នាំចាស់ ហើយសុំទេវតាឆ្នាំថ្មី និងវត្ថុសក្តិសិទ្ធិទាំងអស់ជួយប្រទានស័ព្ទសាធុការពរ សេចក្តីសុខចម្រើន សិរីសួស្តី ជ័យមង្គល សុំឱ្យបានប្រកបនឹងសុភមង្គល និងសំបូររុងរឿងក្នុងជីវភាពជាប្រចាំរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា និងមានពេលខ្លះពេលដែលស្រុកទេសជួបវិបត្តិគ្រោះរាំងស្ងួត គេក៏រាំល្ខោនខោលដើម្បីសុំទឹកភ្លៀងផងដែរ ។ ម្យ៉ាងទៀត ទម្រង់ល្ខោនខោលនេះ ជាទម្រង់ដែលមានសុទ្ធតែសិល្បករប្រុសៗជាអ្នករាំ សូម្បីតែតួអង្គស្រីដូចជាតួនាងសីតា នាងមណ្ឌោគិរី នាងបុញ្ញកាយ ឬនាងសុវណ្ណមច្ឆាក៏ដោយ ។ ទម្រង់ល្ខោននេះ បានបន្សល់នូវចម្ងល់ដ៏យូរលង់មួយនៅក្នុងអារម្មណ៍របស់ប្រជាជនកម្ពុជា។ គេច្រើនចោទសួរថា តើមកពីហេតុអ្វីបានជាចាស់បុរាណខ្មែរយកសិល្បករប្រុសមកឱ្យដើរជាតួស្រីដូច្នេះ ? ចំពោះសំណួរខាងលើនេះ យើងមិនឃើញមានចម្លើយណាឆ្លើយបានច្បាស់លាស់ ឬក៏កត់ត្រាទុកជាលាយលក្ខណ៍អក្សរទេ ។ ប៉ុន្តែជាទូទៅយើងសង្កេតឃើញមានមតិពីរ ដែលទាក់ទិនទៅនឹងសំណួរនេះ ហើយបានក្លាយទៅជាការនិយមនិយាយបន្តគ្នាតាំងពីយូរណាស់មកហើយរហូតដល់សព្វដែលថ្ងៃនេះ។ មតិទី១ នោះបាននិយាយថា ហេតុដែលនាំឱ្យមានទម្រង់ល្ខោនមួយមានសុទ្ធតែសិល្បករប្រុសជាអ្នករាំនោះ គឺកើតឡើងដោយសារមានវិបត្តិខាងសាសនានៅប្រទេសកម្ពុជា ពិសេសក្នុងកាលវេលាដែលមានទំនាស់សាសនារវាងព្រះពុទ្ធសាសនា និងព្រហ្មញ្ញសាសនា ។ ពួកស្រីរបាំនៃល្ខោនក្បាច់បុរាណ ឬល្ខោនព្រះរាជទ្រព្យ ដែលក្នុងសម័យអង្គរ គេហៅថា «រមាំ» មានដើមកំណើតតាំងពីមុនការចាប់បដិសន្ធិនៃលទ្ធិទេវរាជ «Culte du Dieu Roi» ដោយព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ៨០២ទៅទៀត ហើយពេលដែលខ្មែរគោរពលទ្ធិទេវរាជ គេនិយមហៅស្រីរបាំទាំងនោះថា «ទេវទាសី » ជាស្រីរបាំនៃព្រះវិហារខាងព្រហ្មញ្ញសាសនា រួចបន្តតួនាទីជាស្រីរបាំនៃព្រះវិហារខាងព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយានក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧(១១៨១-១២១៨) ដូចមានឯកសារខ្លះអាចឱ្យយើងដឹងថា ក្នុងពេលនោះនៅប្រាសាទតាព្រហ្មមានស្រីរបាំចំនួន៦១៥នាក់ និងនៅប្រាសាទព្រះខ័ន ស្រីរបាំមានចំនួនរហូតដល់ទៅ១.០០០នាក់ឯណោះ ។ ក្រុមអ្នករបាំទាំងអស់នោះ មានតួនាទីសំខាន់ណាស់ គឺជាអ្នកដែលមានភារកិច្ច ចម្លងពាក្យបណ្តឹង ពាក្យបន់ស្រន់ ពាក្យឧទ្ទិសទាំងឡាយពីឋានមនុស្សលោកទៅឋាននៃព្រះ គឺឋានសួគ៌ ឋានត្រៃត្រឹង្សហើយពាំនាំនូវស័ព្ទសាធុការពរពីឋានសួគ៌ ចុះមកប្រោះព្រំដល់ឋានមនុស្សលោកវិញ ។ អ្នកទាំងនោះសុទ្ធតែជាស្រីបរិសុទ្ធមិនមានប្រឡាក់ប្រឡូសអ្វីនឹងគ្រឿងមន្ទិលសៅហ្មងទាំងខាងផ្លូវកាយ វាចា ចិត្ត តាមបែបមនុស្សសាមញ្ញឡើយ ។ លុះមកដល់ពេលប្រទេសជាតិជួបវិបត្តិខាងសាសនា ពិសេសក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៨ (១២៤៣-១២៩៥) ? ដែលមានប្រតិកម្មយ៉ាងខ្លាំងក្លា របស់អ្នកកាន់ព្រហ្មញ្ញសាសនា សិវៈនិយម ពួកនេះបានកោសលុបរូប ឬបំផ្លាញព្រះពុទ្ធសាសនា បដិមា ផ្សេងៗជាច្រើន នៅប្រាសាទបាយ័ន និងទីដទៃទៀត ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះទេ ដើម្បីប្រឆាំងនឹងព្រះពុទ្ធសាសនាក្នុងសម័យនោះ ពួកអ្នកកាន់អំណាច មានមន្ត្រី ធំៗ ក្នុងព្រះបរមរាជវាំង បានបង្ខំរួមរស់ស្នេហាជាមួយស្រីរបាំ «ពួកទេវទាសី» ក្បត់ទំនៀមមុន… ហើយប្រហែលជាចាប់តាំងពីពេលនោះមកហើយ ដែលគេឃើញមានការនិយមរបស់ពួកមន្ត្រីក្នុងព្រះបរមរាជវាំងដណ្តឹងយកស្រីរបាំធ្វើភរិយារបស់ខ្លួន ។ គេឃើញមានសេសសល់ជាក់ស្តែង ក្នុងសង្គមកម្ពុជា រហូតមកដល់ពេលមុនសង្គ្រាមឆ្នាំ១៩៧០ផ្ទុះឡើងបន្តិច ។ អាស្រ័យដោយការមិនពេញចិត្តនឹងអំពើទាំងនោះ គ្រូរបាំបុរាណ ធំៗនៃជំនាន់អង្គរនោះដែលជាអ្នកកាន់ និងគោរពព្រះពុទ្ធសាសនា ហើយសុទ្ធតែជាអ្នកដែលបានខិតខំ ចំណាយអស់កម្លាំងកាយ កម្លាំងប្រាជ្ញា និងទេពកោសល្យរបស់អាត្មាខ្លួនបង្ហាត់បង្ហាញ អប់រំសិល្បការិនីរបាំឱ្យបានល្អ បានល្បី ដើម្បីបម្រើព្រះពុទ្ធសាសនា ទៅតាមសទ្ធាជ្រះថ្លារបស់ខ្លួន ក៏បានដកខ្លួនថយរត់គេចទៅជ្រករស់នៅជាមួយប្រជារាស្ត្រជាពុទ្ធសាសនិក ពិសេសគឺយកអារាមខាងពុទ្ធសាសនាជាបង្អែក ហើយបង្កើតទម្រង់ល្ខោនថ្មីមួយប្រភេទទៀត ដែលមានសុទ្ធតែ ប្រុសៗ ជាអ្នករាំ ដើម្បីចៀសវាងកុំឱ្យអ្នកកាន់អំណាចទាំងឡាយបំផ្លាញសិល្បៈរបស់ខ្លួនបានទៀត ។ ការអធិប្បាយខាងលើនេះ គឺជាហេតុផលនានាដែលមតិទី១ បានលើកយកមកសំអាងដើម្បីបញ្ចប់អំពីការកកើតនៃទម្រង់ល្ខោនប្រុស ដែលចេញមកពីប្រភពតែមួយ គឺចេញពីល្ខោនក្បាច់បុរាណខ្មែរ ឬល្ខោនព្រះរាជទ្រព្យ ដែលមានសុទ្ធតែសិល្បការិនីជាអ្នករាំ សូម្បីតែតួអង្គប្រុសក៏ដោយនោះ ។ រីឯមតិទី២វិញ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងចម្ងល់ដែលថាតើហេតុអ្វីបានជាចាស់បុរាណខ្មែរយកសិល្បករ ប្រុសៗ ឱ្យរាំជាតួស្រី នៅក្នុងទម្រង់ល្ខោនពាក់មុខដូច្នេះ ? ឬក៏និយាយអំពីដើមកំណើតនៃល្ខោនខោលនោះ ? គេតែងតែលើកយកវិបត្តិនៃព្រះរាជវង្សស្តេចខ្មែរ ពិសេសគឺការប្តូររាជវង្សពីវង្សវរ្ម័នមកវង្សព្រះបាទត្រសក់ផ្អែមដែលជាអតីតកសិករដាំត្រសក់មានរសជាតិផ្អែមពិសេសជាងគេ មកធ្វើជាទីសំអាង ។ នៅសម័យកាលមិនយូរប៉ុន្មាន មុនពេលដែលព្រះបាទត្រសក់ផ្អែមបានឡើងសោយរាជ្យ ប្រទេសកម្ពុជាបានជួបវិបត្តិសាសនាមួយយ៉ាងធ្ងន់ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យស្តេចផែនដី និងមន្ត្រី ធំៗដែលកាន់ព្រហ្មញ្ញសាសនា និងប្រជានុរាស្ត្រទៅទៅ ដែលនិយមគោរពព្រះពុទ្ធសាសនាឃ្លាតឆ្ងាយពីគ្នា ។ តាត្រសក់ផ្អែមជាកសិករ និងជាពុទ្ធសាសនិកម្នាក់ដែលមានប្រជាប្រិយភាពធំធេងក្នុងចំណោមប្រជារាស្ត្រ ព្រោះគាត់ជាមនុស្សស្លូតបូត ហើយឆ្លាតវាងវៃផង ។ ក្នុងការសម្រាកពីមុខរបរចិញ្ចឹមជីវិត តាត្រសក់ផ្អែមតែងតែនាំអ្នកស្រុកលេងមហោស្រពនានា ដែលនាំឱ្យកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់គាត់កាន់តែល្បី និងមានអ្នកស្រុកជិតឆ្ងាយ គោរព ស្រឡាញ់គាត់យ៉ាងច្រើនទៀតផង ។ ថ្ងៃមួយដោយឃើញថា ភោគផលកសិកម្មរបស់គាត់បានផលល្អ តាត្រសក់ផ្អែមក៏បេះត្រសក់ខ្លួនយកទៅថ្វាយព្រះរាជា និងបាននាំមហោស្រព គឺល្ខោន របាំនានា ទៅសម្តែងថ្វាយស្តេចផែនដីទៀតផង ។ ព្រះរាជាទ្រង់សព្វព្រះរាជហឫទ័យនឹងត្រសក់ដែលមានរសជាតិផ្អែមឆ្ងាញ់ពិសេសរបស់គាត់ណាស់ ហើយក៏ទ្រង់ចេញព្រះរាជបញ្ជាហាមមិនឱ្យតាត្រសក់ផ្អែមបេះត្រសក់យកទៅលក់ដូរ ឬក៏ឱ្យទៅអ្នកណាម្នាក់ឡើយ ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះដើម្បីរក្សាចម្ការត្រសក់នេះ ព្រះរាជាបានប្រទានលំពែងមួយដែលស្លឡើងដោយថ្មកាយសិទ្ធិ គឺជាលំពែងដ៏មានឫទ្ធិដល់តាត្រសក់ផ្អែម ។ ដើម្បីសាកល្បងថា តើតាត្រសក់ផ្អែមមានភក្តីភាពចំពោះបន្ទូលរបស់ព្រះអង្គ ឬក៏អត់ ? យប់មួយនោះព្រះអង្គទ្រង់គង់លើសេះជាជំនិះ ហើយទ្រង់នាំទាំងពលសេនាឯទៀតទៅឃ្លាំមើល រួចលបចូលទៅក្នុងចម្ការត្រសក់ ។ គាប់ជួនពេលនោះ តាត្រសក់ផ្អែមកំពុងតែមើលមហោស្រពស្រាប់តែក្រឡេកទៅឃើញមនុស្សលួចចូលក្នុងចម្ការ គាត់នឹកគិតថាជាចោរ ក៏លើកលំពែងឡើង ហើយពួយទៅក្នុងចម្ការត្រង់កន្លែងដែលមនុស្សលបចូលនោះ ។ លំពែងបានហោះទៅចាក់ត្រូវចំព្រះរាជាសុគតក្នុងពេលនោះទៅ ។ ដោយព្រះរាជាអង្គនោះគ្មានព្រះរាជបុត្រនឹងស្នងរាជបន្តពីព្រះអង្គ…ពួកសេនាបតីមន្ត្រីទាំងពួង ក៏លើកតាត្រសក់ផ្អែមឱ្យឡើងសោយរាជ្យ ។ ដោយសារដើមកំណើតរបស់ព្រះអង្គជាតិជាកសិករ និងជាពុទ្ធសាសនិក ចូលចិត្តពលកម្ម ស្រឡាញ់ធម្មជាតិ ស្រណោះស្រណោកជីវភាពស្រែចម្ការ ដែលព្រះអង្គធ្លាប់បានភពព្រសព្វរាល់ថ្ងៃ ក្នុងពេលបានឡើងសោយរាជ្យក្នុងបុរីមហានគរ ព្រះបាទត្រសក់ផ្អែមបានចាត់ចែងឱ្យសិល្បករ ជំនិតៗរបស់ព្រះអង្គច្នៃប្រឌិតបង្កើតស្នាដៃសិល្បៈដែលមានភាពស្វាហាប់ ហើយលើកយករឿងរាមកេរ្តិ៍ដែលជារឿងមានប្រជាប្រិយភាពធំធេងក្នុងសង្គមខ្មែរ ទាំងក្នុងចំណោមអ្នកកាន់ព្រហ្មញ្ញសាសនា ទាំងអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា ទាំងអ្នកមានជំនឿទៅលើអារក្សអ្នកតា ដែលជាជំនឿរបស់ខ្មែរដើមយកមកសម្តែង ផង។ គឺចាប់ពីពេលនោះមកហើយ ដែលល្ខោន ឬល្ខោនពាក់មុខដែលមានសុទ្ធតែសិល្បករ ប្រុសៗជាអ្នករាំបានចាប់កំណើតឡើង ។ ដូចបានជំរាបបញ្ជាក់ខាងលើម្តងរួចមកហើយថា រឿងរ៉ាវទាំងពីរដែលទាក់ទិននឹងប្រភពកំណើតល្ខោនខោល ដែលបានរៀបរាប់ដូចខាងលើ យើងសង្កេតឃើញមិនមានឯកសារណា កត់ត្រាឱ្យបានច្បាស់លាស់ជាភស្តុតាងទេ…ប៉ុន្តែវាជារឿងនិយាយ តៗគ្នា ពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយទៀត តាមការនិយមរបស់ប្រជារាស្ត្រខ្មែរតែប៉ុណ្ណោះ ។ ម្យ៉ាងទៀតទម្រង់ល្ខោនប្រុសនេះ មិនមែនមាននៅតែប្រទេសកម្ពុជាយើងនេះទេ ។ យើងសង្កេតឃើញមាននៅក្នុងប្រទេសនានាជាច្រើន ដែលធ្លាប់មានអារ្យធម៌ដ៏ចំណាស់ និងរីកចំរើនដូចជាប្រទេសឥណ្ឌា និងប្រទេសជប៉ុនជាដើម។ ទម្រង់ល្ខោនប្រុសដែលល្បីល្បាញជាងគេនៅប្រទេសឥណ្ឌា មានឈ្មោះថា «កាថាកាលី» (KATHAKALI) ដែលមានអាយុរាប់ពាន់ឆ្នាំមកហើយ ។ ចំណែកនៅប្រទេសជប៉ុនវិញទម្រង់ល្ខោន«កាប៊ូគី» ( KABUKI ) ជប៉ុន ក៏មានសុទ្ធតែសិល្បករ ប្រុសៗជាអ្នករាំ ហើយក៏មានអាយុច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយដែរ ? ចំពោះកាលបរិច្ឆេទពិតប្រាកដនៃដើមកំណើតរបស់ល្ខោនខោលវិញនោះ វារឹតតែជាការស្មុគស្មាញណាស់ទៅទៀត សម្រាប់យើងជាអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវ ដ្បិតប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រទេសបានជួបនូវផលវិបាកដោយសារសង្គ្រាមបំផ្លាញជាតិ ច្រើនជំនាន់រាប់មិនអស់ ។ គ្រប់សង្គ្រាមដែលបានកើតឡើងសុទ្ធតែបានបំផ្លាញវប្បធម៌ជាតិ តាមរយៈការបំផ្លាញឯកសារ បំផ្លាញបេតិកភណ្ឌ លួចយកសម្បត្តិវប្បធម៌ជាតិកម្ពុជា និងមានការកាប់សម្លាប់សិល្បករ ដែលជាឯកសាររស់របស់ជាតិខ្មែរជាដើម ។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាក្តី ក៏នៅមានចំណុចពិសេសខ្លះ ដែលធ្វើឱ្យយើងអ្ន្កស្រាវជ្រាវចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង… នោះគឺល្ខោនខោល សម្តែងបានតែរឿងរាមកេរ្តិ៍មួយគត់ ។ ឆ្លងតាមចំណាប់អារម្មណ៍លើចំណុចនេះ ហើយក៏ដោយយោងទៅលើឯកសារ ដែលសេសសល់ច្រើនបង្គួរ ស្តីពីរឿងរាមកេរ្តិ៍នៅប្រទេសកម្ពុជានោះ អ្នកស្រាវជ្រាវសាកល្បងវិភាគដើម្បីបំភ្លឺពីកាលបរិច្ឆេទនៃទម្រង់ល្ខោនខោលនេះដូចតទៅ ។ រឿងរាមកេរ្តិ៍ជារឿងមួយដែលមានចំណាស់ជាងគេ ហើយមានប្រជាប្រិយភាពបំផុតនៅប្រទេសកម្ពុជា ។ បើតាមឯកសាររបស់ព្រះតេជគុណប៉ាង ខាត់ ក្នុងសៀវភៅព្រះពុទ្ធសាសនានៅប្រទេសខ្មែរ ព្រះអង្គបានមានពុទ្ធដីកាថា ព្រហ្មញ្ញសាសនា ក៏ដូចជា ពុទ្ធសាសនាដែរ បានហូរចូលដល់ជ្រោយសុវណ្ណភូមិ «ក្នុងនោះមានប្រទេសកម្ពុជា» តាំងពី៣០៩ឆ្នាំមុន គ្រឹស្តសករាជមកម្ល៉េះ ។ ចុះបើព្រហ្មញ្ញសាសនាហូរចូលមក តើរឿងរាមាយណៈ ដែលជារឿងផ្សព្វផ្សាយពីឥទ្ធិពលសាសនានេះអាចហូរចូលមកក្នុងពេលនោះដែរឬទេ ? ឬក៏ហូរចូលមកក្នុងពេលដែលព្រាហ្មណ៍កៅណ្ឌិន្យ ចូលមកច្បាំង រួចរៀបអភិសេកជាមួយព្រះនាងនាគី «សោមា» «ព្រះថោង និងនាងនាគ » ? ឬក៏ហូរចូលមកក្រោយពេលនោះ ប៉ុន្តែមុនសម័យអង្គរ ? សព្វថ្ងៃគេសង្កេតឃើញមានសំណល់រឿងរាមកេរ្តិ៍ «រាមាយណៈ» ជាច្រើន នៅស្ទើរតែគ្រប់ទម្រង់នៃទម្រង់សិល្បៈខ្មែរដូចជា៖ ១-សិល្បៈចម្លាក់ រូបចម្លាក់ នៅប្រាសាទកោះកេរ សាងក្នុងដើមសតវត្សរ៍ទី១០ «អន្លើ ខ្លះៗ នៃរឿងរាមកេរ្តិ៍ » ។ ប្រាសាទបន្ទាយស្រី កណ្តាលសតវត្សរ៍ទី១០ «អន្លើ ខ្លះៗនៃរឿងរាមកេរ្តិ៍» ។ ប្រាសាទបាពួន ដើមសតវវត្សរ៍ទី១១ «អន្លើ ខ្លះៗនៃរឿងរាមកេរ្តិ៍ » ។ ប្រាសាទអង្គរវត្ត សាងក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១១១៣-១១៥២ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទសូរិយាវរ្ម័នទី២ នៅ ប្រាសាទនេះ រឿងរាមកេរ្តិ៍ ត្រូវគេឆ្លាក់នៅច្រើនកន្លែង ខុសៗគ្នា ដូចជានៅទ្វារខាងលិចជ្រុងខាងត្បូង ទ្វារខាងលិចជ្រុងខាងជើង ជញ្ជាំងខាងលិចជាដើម ។ ឯសាច់រឿងរាមកេរ្តិ៍វិញ គេសង្កេតឃើញមានច្រើនអន្លើ តាំងពីព្រះរាមទទួលជ័យជម្នះ ក្នុងការប្រឡងលើកធ្នូ… រាពណ៍ចាប់នាងសិតា ចម្បាំងរវាងព្រះរាម និងសម្ព័ន្ធមិត្តស្វាទល់នឹងពួករាពណ៍ និងអសុរឯទៀតជាសម្ព័ន្ធមិត្ត រហូតដល់ឆាកស្តីពីនាងសិតាលុយភ្លើងដើម្បីបញ្ជាក់ពីការស្មោះត្រង់របស់នាងចំពោះស្វាមី ថ្វីដ្បិតតែក្រុងរាពណ៍បានចាប់យកនាងទៅនគរក្រុងលង្លាអស់កាលយូរក៏ដោយ និងអន្លើផ្សេងពីនេះច្រើនទៀត ។ ប៉ុន្តែប្រការដែលគួរឱ្យសោកស្តាយជាទីបំផុតនោះគឺ រហូតមកដល់ថ្ងៃដែលយើងខ្ញុំកំពុងតែសិក្សានេះ រូបចម្លាក់មួយចំនួនកំពុងទទួលគ្រោះអាសន្នពីការបំផ្លិចបំផ្លាញនៃសង្គ្រាម និងមួយចំនួនទៀតកំពុងតែទទួលការគំរាមកំហែងពីគ្រោះធម្មជាតិដូចជាអន្លើដែលបង្ហាញពីភក្តីភាពរបស់នាងសិតាចំពោះព្រះរាម «សិតាលុយភ្លើង» ដែលពេលនេះមើលស្ទើរតែលែងស្គាល់ទៅហើយ ព្រោះចម្លាក់នេះត្រូវពុកផុយរបេះជ្រុះដោយសារទឹកភ្លៀង ដែលច្រោះតាមដំបូលចុះមក ។ ២-សិល្បៈនិទានរឿង ទំនៀមទម្លាប់ពីបរមបុរាណរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា… ក្នុងការនិទានរឿងរាមកេរ្តិ៍ នៅប្រទេសកម្ពុជាសិល្បករជំនាញពីរនាក់ត្រូវគេស្គាល់ជាទូទៅគឺ៖ លោកតាគ្រុឌដែលមានដើមកំណើតនៅខេត្តកំពង់ចាម មានក្រាំងរឿងរាមកេរ្តិ៍ ពិសេសរបស់គាត់មានកម្រាស់រហូតដល់ទៅកន្លះម៉ែត្របណ្តោយជាងមួយម៉ែត្រ… ។ ប៉ុន្តែក្រាំងនេះត្រូវបានគេបូជាជាមួយសាកសពរបស់គាត់ក្នុងពេលដែលគាត់អនិច្ចកម្មទៅ នៅភូមិកំណើតរបស់គាត់ ។ សិស្បករចំណានម្នាក់ទៀត គឺតាចក់មានដើមកំណើតនៅខេត្តសៀមរាប អ្នកទាំងពីរនាក់សុទ្ធតែមានសំនួនវោហារពីរោះរណ្តំណែងណង ពូកែខាងនិទានរឿងរាមកេរ្តិ៍មាន ការឆ្លាតវាងវៃ ច្នៃប្រឌិតរឿងទៅតាមលក្ខណៈពិសេសនៃសង្គមខ្មែរ ដូចជាអន្លើ ហនុមានភ្នាល់ទាញរោមជើងព្រះរាម ឬហនុមានដុតក្រុងលង្កាជាដើម ប្រកបដោយកាយវិការរស់រវើកធ្វើឱ្យអ្នកស្តាប់ស្លុងអារម្មណ៍ផ្ទុះសំណើចយ៉ាងខ្លាំងខ្ទរខ្ទារតាមការនិទានរបស់គាត់ ។ ៣-ខាងសិល្បៈវិចិត្រកម្ម សំណល់ខាងសិល្បៈវិចិត្រកម្មផ្នែកគំនូរបុរាណ មានគំនូររឿងរាមកេរ្តិ៍មួយចប់ នៅក្នុងថែវវត្តព្រះកែវមរតកក្នុងបរិវេណព្រះបរមរាជវាំងនៅរាជធានីភ្នំពេញ ។ មានជាអន្លើរឿងរាមកេរ្តិ៍ខ្លះទៀតនៅតាមវិហារនានាដូចជាវិហារវត្តព្រះរាជបូព៌ ក្នុងទីរួមខេត្តសៀមរាបជាដើម ។ ៤-ខាងទម្រង់សិល្បៈទស្សនីយភាព ខាងផ្នែកសិល្បៈទស្សនីយភាព យើងសង្កេតឃើញមានទម្រង់បី ដែលសម្តែងរឿងរាមកេរ្តិ៍ រហូតមកទល់សព្វថ្ងៃនេះគឺ៖ ល្ខោនក្បាច់បុរាណ ដែលមានសុទ្ធតែសិល្បការិនីជាអ្នករាំ សូម្បីតែតួព្រះរាម ឬព្រះលក្ម្សណ៍ក៏ដោយ ហើយអាចសម្តែងរឿង «រាមកេរ្តិ៍» ផងដែរ និងរឿងឯ ទៀតៗផង ដូចជារឿង «ព្រះជិនវង្ស» រឿង«ទិព្វសង្វារ» រឿង «ព្រះវេស្សន្តរ» រឿង«ក្រៃថោង» រឿង «ព្រះចន្ទគោរព» ជាដើម ។ល។ ល្ខោនស្រមោល ៖ ស្បែកធំដែលជាប្រភេទសិល្បៈសក្ការៈ សម្តែងបានតែរឿងរាមកេរ្តិ៍មួយគត់ មិនមានសម្តែងរឿង ផ្សេងទៀតឡើយ ។ ល្ខោនខោល៖ ដែលជាល្ខោនពាក់មុខ ហើយមានសុទ្ធតែ ប្រុសៗជាអ្នករាំ សម្តែងបានតែរឿងរាមកេរ្តិ៍មួយគត់ ដូចជាល្ខោនស្រមោល ស្បែកធំដែរ ។ ៥-ឯកសារសំណេរ ក្រៅពីទម្រង់សិល្បៈខាងលើ យើងនៅមានសំណល់ឯកសារខាងសំណេរ ដូចជាឯកសាររបស់អ្នកអង្គម្ចាស់វឌ្ឍឆាយាវង្ស ដែលពុទ្ធសាសនបណ្ឌិតបោះពុម្ពផ្សាយ ហើយដែលត្រូវបានគេជ្រើសរើសយកមកបញ្ចូលក្នុងកម្មវិធីសិក្សាតាំងពីជំនាន់សង្គមរាស្ត្រនិយមមកម្ល៉េះ ។ បើតាមឯកសារនេះ យើងឃើញថា រឿងរាមកេរ្តិ៍របស់ខ្មែរ មានរហូតដល់ទៅ៨០ខ្សែ ឯណោះ ។ ប៉ុន្តែឯកសារដែលបានរកឃើញ និងយកមកបោះពុម្ពផ្សាយហើយចំនួនតែ១៦ខ្សែប៉ុណ្ណោះ គឺពីខ្សែ១ដល់ខ្សែ១០ និងពីខ្សែ៧៥ដល់ខ្សែ៨០… នៅបាត់ចំនួន៦៤ខ្សែទៀត មិនទាន់រកឃើញ ។ បើយើងពិនិត្យមើលវិធីនិពន្ធក្នុងសៀវភៅទាំង១៦ខ្សែនោះ យើងឃើញថារបៀបនិពន្ធ មិនមែនសរសេរបែបប្រលោមលោកធម្មតាឡើយ ។ ផ្ទុយទៅវិញយើងឃើញជារបៀបកាត់កងឆាកល្ខោន ដោយកាត់សាច់រឿង ជាដុំៗ ជាអន្លើៗ បន្តបន្ទាប់គ្នា… ។ មានពាក្យពោលដែលយើងសង្កេតឃើញភាគច្រើនជាកំណាព្យបទកាកគតិ បទព្រហ្មគីតិ បទពំនោល និងបទពាក្យ៦ជាដើម ។ សម្រាប់ឱ្យអ្នកពោល និងសិល្បករអ្នកសម្តែង អាចសម្តែងបានងាយស្រួលទៅវិញ ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ នៅក្នុងអត្ថបទជាច្រើននៃសៀភៅទាំង១៦ខ្សែនេះ មានពាក្យខ្លះ បញ្ជាក់ពីការដឹនាំរឿង បង្ហាញបទពោល និងមានឈ្មោះបទភ្លេងយ៉ាងច្រើនទៀតផង…។ ក្នុងចំណោមបទទាំងនោះ មានបទមួយឭចំនួនធំដែលអ្នកស្រាវជ្រាវ និងចងក្រងឯកសារពុំស្គាល់ព្រោះការសិក្សាផ្នែកតន្ត្រីនៅរកឈ្មោះពុំទាន់ឃើញអស់នៅឡើយ…។ ដូច្នេះអ្នករៀបរៀងសូមលើកយកតែបទមួយចំនួនដែលយើងស្គាល់ឈ្មោះ…យល់ពីសារសំខាន់របស់បទសម្រាប់ប្រើក្នុងល្ខោន ហើយដែលប្រជាជនកម្ពុជានិយមប្រើរហូតដល់សព្វថ្ងៃ និងបទខ្លះទៀតដែលយល់ថា គ្រាន់តែជាការព្នាយឈ្មោះបន្តិចបន្តួច ទៅតាមពេលវេលាដ៏យូរលង់ប៉ុណ្ណោះដូចជា៖ បទស្ដេចលីលា ៖ខ្សែ១ ទំព័រ១ ជាពញាដើរ ខ្សែ៧៦ទំព័រ៩ហើយដែលសព្វថ្ងៃមានអ្នកខ្លះហៅផ្សាដឺន តាមភាសាថៃ ដែលបកប្រែយកពីឈ្មោះដើមរបស់ខ្មែរទៅ… និងអ្នកខ្លះហៅថាស្ដេចយាង ។ បទដំណក ៖ ខ្សែ០១ទំព័រ៤៧ ជាបណ្ហក ខ្សែ៣ ទំព័រ២៣ ជាបណ្ហក ខ្សែ៤ ទំព័រ២១, ជាកែវណក ខ្សែ៦ទំព័រ២២, ជាបិនណក ខ្សែ៩ទំព័រ១៥ ជាដំណក ខ្សែ៩ទំព័រ៣២, ជាបទក្រៅណក ខ្សែ៧៦ទំព័រ៣៣… ឈ្មោះក្រៅណកនេះត្រូវបានគេប្រើរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ។ បទឆាន ៖ ខ្សែ៧៥ ទំព័រ៣ ប្រហែលជាបទជើតឆាន ដែលយើងប្រើសព្វថ្ងៃទេដឹង ? បទទ្រង់គ្រឿង ៖ ខ្សែ៧៥ ទំព័រ១ ប្រហែលជាបទខមទ្រង់គ្រឿង ដែលខ្មែរប្រើសព្វថៃ្ងទេដឹង ? បទស្ដេចលា ៖ ខ្សែ១ ទំព័រ៣២ រហូតដល់ខ្សែ១០ ទំព័រ២៤ បទនេះប្រហែលជាបទលា ដែលមានប្រើរហូតដល់សព្វថ្ងៃ ព្រោះក្នុងឯកសារនេះ កន្លែងខ្លះបទឱត សរសេរជាសម្ដេចឱត ក៏មាន ។ បទស្មឹងថង ៖ ខ្សែ៧៥ ទំព័រ៣៨ បទនេះប្រហែលជាបទសមិនថង សព្វថ្ងៃ ។ បទពញាសោក ៖ ខ្សែ៧៥ ទំព័រ៣៩ បទនេះសព្វថ្ងៃអ្នកខ្លះហៅផ្យាសុ តាមភាសាថៃ ដែលបកពីឈ្មោះដើមរបស់ខ្មែរទៅ និងអ្នកខ្លះទៀតនិយមហៅបទ មន្ត្រីសោកាក៏មាន។ បទថយ៉យ ៖ ខ្សែ៧៥ ទំព័រ៤៣ គឺបទតាយ៉យ ដែលមានប្រើសព្វថ្ងៃ ។ បទក្លុម ៖ ខ្សែ៧៥ ទំព័រ១ រហូតដល់ខ្សែ៧៩ ឃើញប្រើឈ្មោះដដែល បទនេះគឺបទក្លុំ ឬក្លុម ឬខ្ញុំដែលជាឈ្មោះនិយមប្រើសព្វថ្ងៃ ។ បទច្រះ ៖ ខ្សែ១ ទំព័រ១០ រហូតដល់ខ្សែ១០ ឃើញប្រើឈ្មោះដដែល…។ ចាប់ពីខ្សែ៧៥ ទំព័រ៦ សល់ខ្សែ៨០ ឃើញប្ដូរមកប្រើឈ្មោះត្រះវិញ បទនេះគឺបទត្រាក់ ដែលមានប្រើសព្វថ្ងៃ ។ បទឌិត ៖ ខ្សែ១ ទំព័រ២៤ រហូតដល់ខ្សែទី៨០ ប្រើឈ្មោះដដែល ។ បទនេះគឺបទអូត ដែលគេនិយមប្រើសព្វថ្ងៃ ។ បទស្មើ ៖ ខ្សែ៧៥ ទំព័រ១៥ រហូតដល់ខ្សែ៨០ ប្រើឈ្មោះដដែល ។ បទនេះគឺបទស្មើ ដែលប្រើសព្វថ្ងៃ ។ បទយានី ៖ ខ្សែ៧៧ ទំព័រ៤៨ រហូតដល់សព្វថ្ងៃប្រើឈ្មោះដដែល ។ បទដួងព្រះធាតុ ៖ ខ្សែ៧៦ ទំព័រ៤៦ រហូតដល់សព្វថ្ងៃ ប្រើឈ្មោះដួងព្រះធាតុដដែល ប៉ុន្តែមានអ្នកខ្លះនិយមហៅដួងប៉ាងថាត តាមភាសាថៃ ដែលបានមកពីឈ្មោះដើមរបស់ខ្មែរ ។ បទជុំព្រៃ ៖ ខ្សែ៧៥ ទំព័រ៣ រហូតដល់ខ្សែបញ្ចប់ មានឈ្មោះបទជុំព្រៃដដែល ។ សព្វថ្ងៃឈ្មោះនេះ ក៏គ្មានដោះដូរអ្វីដែរ គឺឈ្មោះបទជុំព្រៃដដែល ។ បទពិលាប ៖ ខ្សែ២ ទំព័រ២២ រហូតដល់ខ្សែ ក្រោយៗ ហើយសព្វថ្ងៃបទនេះក៏មានឈ្មោះបទពិលាបដដែលគ្មានផ្លាស់ប្តូរអ្វីទេ ។ បទប្រគុំ ៖ ខ្សែ១ ទំព័រ៣២ ដល់ខ្សែចុងបញ្ចប់ឃើញប្រើឈ្មោះដដែល ហើយសព្វថ្ងៃបទមានឈ្មោះប្រគុំដដែលគ្មានផ្លាស់ប្តូរអ្វីទេ ។ បទឆា៖ ខ្សែ៧៥ ទំព័រ១ រហូតដល់ខ្សែ ក្រោយៗ ហើយសព្វថ្ងៃក៏នៅតែប្រើឈ្មោះបទឆា ដដែលគ្មានប្រែប្រួលឡើយ ។ បទជើតឈឹង៖ ខ្សែ៤ ទំព័រ២៤ និងទំព័រ៣០ រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ ក៏នៅតែប្រើឈ្មោះបទជើតឈឹងដដែល ។ បទជើត ៖ ពីខ្សែ១ រហូតដល់ខ្សែចុងក្រោយឈ្មោះដដែល ហើយសព្វថ្ងៃឈ្មោះបទនេះក៏ត្រូវគេរក្សាទុកដដែលគ្មានការផ្លាស់ប្តូរអ្វីទាំងអស់ ។ តាមរយៈការរៀបរាប់បទភ្លេងទាំងឡាយខាងលើនេះ និងមានឈ្មោះបទភ្លេងជាច្រើនទៀតតាំងពីខ្សែ១ ដល់ខ្សែ៨០ ដែលពុំទាន់អាចសម្គាល់ឱ្យបានច្បាស់លាស់នោះ… របៀបកាត់កងឆាកដោយចែកសាច់រឿង ជាឈុតៗបន្តគ្នា និងកំណាព្យជាពាក្យពោល ផ្សេងៗ ព្រមដោយពាក្យជាកំណត់ចំណាំនៃការដឹកនាំរឿងផងនោះ ជឿថាឯកសារសំណេរនេះ គឺប្រាកដជារឿងល្ខោន «Pièce de théatre» មិនមែនជារឿងប្រលោមលោក ឬក៏អត្ថបទប្រភេទដទៃទៀតឡើយ សមតាមការសន្និដ្ឋានរបស់លោកសាស្ត្រចារ្យ អ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរដែលថា ៖ អត្ថបទរឿងរាមកេរ្តិ៍នេះ ជានាដ្យកថាមែន ។ ចុះបើឯកសារនេះ ជាអត្ថបទរឿងល្ខោនមែននោះ តើជាអត្ថបទរបស់ទម្រង់ល្ខោនណាមួយ ? ដោយយោងទៅលើការនិយមរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងការប្រើវិធីសាស្ត្របែបបុរាណ «Méthode Empérique» ក្នុងការបន្តស្នាដៃពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយទៀត ដោយបង្រៀនឱ្យទន្ទេញចាំមាត់ ឬក៏និយាយប្រាប់ តៗគ្នាពីឪពុកទៅកូន ពីគ្រូទៅសិស្ស និងដោយផ្អែកទៅលើភាពជាក់ស្តែងដែលមានសេសសល់រហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ នោះគេឃើញទម្រង់ល្ខោនបី គឺល្ខោនស្រមោល ល្ខោនពាក់មុខ និងល្ខោនក្បាច់បុរាណដែលសម្តែងរឿងរាមកេរ្តិ៍ ដូចបានជម្រាបពីខាងលើម្តងមកហើយ ។ ប៉ុន្តែបើលើកយកបច្ចេកទេសសម្តែងមកពិនិត្យឱ្យបានហ្មត់ចត់នោះ ឃើញថា ក្នុងទម្រង់ទាំងបីដូចជម្រាបខាងលើ… ឯកសាររឿងល្ខោននេះមិនមែនសម្រាប់ល្ខោនក្បាច់បុរាណទេ ព្រោះល្ខោនក្បាច់បុរាណជាល្ខោនដែលយកចម្រៀងជាក្រុម « Choeur» ជាមធ្យោបាយជូនដំណើរសាច់រឿង និងជូនកាយវិការអ្នករាំ ដែលត្រូវហាត់យ៉ាងហ្មត់ចត់ជាមុន រហូតដល់ចាំស្ទាត់ ស្ទើរតែក្លាយជាស្វ័យប្រវត្តិ មិនមានប្រើបទពំនោល ដូចជាល្ខោនស្រមោល «ស្បែកធំ » ឬល្ខោនខោលឡើយ ។ ផ្ទុយទៅវិញ អត្ថបទសំណេរនេះ មានពាក្យពោលយ៉ាងច្រើន ដែលពីក្នុងខ្សែ១រហូតខ្សែ១០ប្រើពាក្យថាសំណា រួចពីខ្សែ៧៥ដល់៨០ឃើញប្រើជាបទរាប ឬនិយាយបទរាយ ដូច្នេះអត្ថបទល្ខោនរឿងរាមកេរ្តិ៍នេះ បើមិនសម្រាប់ល្ខោនស្រមោលស្បែកធំទេ មានតែល្ខោនខោលប៉ុណ្ណោះ ព្រោះទម្រង់ទាំងពីរមានប្រើពំនោលដូចគ្នា ។ ឯរបៀបប្រើបទភ្លេងពិណពាទ្យទៀតសោតក៏ប្រហាក់ប្រហែលគ្នាដែរ … ។ ប៉ុន្តែបើយើងពិនិត្យទៅលើកំណត់ចំណាំ ដែលបញ្ជាក់ពីការដឹកនាំរឿងវិញ«La mise en scène» ដូចជាពាក្យថា ៖ ជើតឈឹង ហើយពោល៖ ខ្សែ៤ ទំព័រ៣០ ដែលបញ្ជាក់ឱ្យដឹងថា ភ្លេងត្រូវលេងបទជើតឈឹង កាលណាអ្នកភ្លេងលេងចប់ហើយនោះអ្នកពោលត្រូវពោលបន្ត ។ ឬពាក្យថា ៖ ល្បងកាន់ ហើយជើតជំហានធំខ្សែ៤ ទំព័រ៥ ។ បងនូវយកមេទៅបង្ហាញបុណ្យ ហើយមេដឹងគុណ ញញឹមញញែមរកបង ។ ទេពីក្រោធប្រះខ្លួនហោង រាពណ៍ឱបហោះផ្សង អាណាថកបណ្តាលវេហាស៍ ។ ពាក្យនេះបញ្ជាក់ពីការសម្តែង និងការដឹកនាំរឿង គឺតួរាពណ៍ដែលត្រូវចាប់នាងសីតាត្រូវធ្វើកាយវិការជាចាប់ ឬប៉ះនាងដោយលឹបល ញញើតញញើម រួចហើយឈានជំហាន ធំៗដើម្បីដកថយដូចជាភ្ញាក់… រួចចូលចាប់នាងម្តងទៀត ចាប់បានហើយ «ឱបហោះយកទៅ…» ។ ការដឹកនាំរឿងរបៀបនេះ សង្កេតឃើញត្រូវបានគេថែរក្សារហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ ទោះក្នុងល្ខោនក្បាច់បុរាណក៏មាន ទោះក្នុងទម្រង់ល្ខោនខោលក៏មាន ។ ឬពាក្យថា ៖ ព្រះលក្ម្សណ៍វ័ណ្ឌមាលា ខ្សែ៥ទំព័រ៣៥ ។ ដងណោះព្រះលក្ម្សណ៍នរបតី ដាលដោះរួសខ្មី ក៏វ័ណ្ឌមាលាដ៏សុគ្រីព ។ ក្រាបថ្វាយបង្គំ សូមពរជីព ស្រេចហើយសុគ្រីព ក៏ហោះវឹងថ្កានពាលី ។ អន្លើនេះបើយោងតាមពាក្យកំណត់នៃការដឹកនាំរឿងខាងលើ ឃើញថាព្រះល?? ប្រភព៖ សៀវភៅទស្សនីយភាពខ្មែរ Share on LinkedInShare on FacebookShare on Google+Tweet about this on TwitterPrint this pageShare on TumblrPin on PinterestEmail this to someone ← តើបទល្មើសភ្លាមៗ និងបទល្មើសបន្តរៀងហូរហែ ខុសប្លែកគ្នាបែបណា?អង្គការសហប្រជាជាតិអំពាវនាវជាផ្លូវការឱ្យកាត់ទោសមេដឹកនាំយោធាភូមា អំពី ប្រល័យពូជសាសន៍ → You May Also Like ២៤ កញ្ញា ឆ្នាំ១៩៩៣ បាននាំអ្វីខ្លះមកខ្មែរវិញ? September 24, 2017 Comments Off តើរោងចក្រស្លដែកមុនសម័យអង្គរមាននៅឯណាខ្លះ? November 18, 2017 Comments Off ហេតុអ្វីបានជាមានឈ្មោះវីថីសន្ធរម៉ុក និងវិទ្យាល័យសន្ធរម៉ុក នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ? November 22, 2017 Comments Off

Source

Wednesday, September 19, 2018

វីដេអូ

ល្ខោនខោល VIDEO

Altitude (2010)

===============================================================================================================================================================

Resident Evil Afterlife 2010

===============================================================================================================================================================

Resident Evil: Apocalypse (2004)

===============================================================================================================================================================

Resident Evil: Extinction (2007)

===============================================================================================================================================================

===============================================================================================================================================================

Resident Evil: Retribution (2012)

===============================================================================================================================================================

The Resident (2011)

===============================================================================================================================================================

Jurassic World: Fallen Kingdom (2018)

===============================================================================================================================================================

Title

===============================================================================================================================================================

titanic 1997

Coco

Skull Island

Sunday, September 9, 2018

Beat Richner

Beat Richner
សូមថ្លែងនូវការសោកស្តាយជាអនេកកប្បកាចំពោះការបាត់បង់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត
Dr. Beat Richner
ដែលជាបុគ្គលម្នាក់បានជួយរក្សាជីវិតក្មេងៗរបស់កម្ពុជាកន្លងមក។

លោកវេជ្ជបណ្ឌិត បេអាត រិចន័រ (កើតនៅថ្ងៃទី១៣ ខែមីនា ឆ្នា១៩៤៧) ជាជនជាតិ ស្វីស។ គាត់ជា ពេទ្យកុមារ អ្នកលេងសូរឡោ និងជាអ្នកបង្កើត មន្ទីរពេទ្យកុមារ នៅ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ហើយគាត់ជានាយកនៃមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផាផងដែរ។

មាតិកា

វិជ្ជាជីវៈ

បន្ទាប់ពីទទួលបានបរិញ្ញាបត្រវិជ្ជសាស្រ្ត ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៣ លោកវិជ្ជបណ្ឌិត បេអាត រិចន័រ ធ្វើជាអ្នកឯកទេសថែរទាំកុមារ នៅឯមន្ទីរពេទ្យកុមារនៅស៊ូរិច។ បន្ទាប់មក លោក រិចន័របានធ្វើការអោយកាកបាទក្រហមស្វីស និងត្រូវបានបញ្ជូនមកប្រទេសកម្ពុជាជាទីដែលលោកបានធ្វើការនៅមន្ទីរពេទ្យ គន្ធបុប្ផាទីក្រុងភ្នំពេញចន្លោះឆ្នាំ១៩៧៤ និងឆ្នាំ១៩៧៥។ មន្ទីរពេទ្យនេះត្រូវបានប្រសិទ្ធិភាពនាមដើម្បីជាការចងចាំដល់សម្តេចព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម គន្ធបុប្ផា (១៩៤៨-១៩៥២) ដែលជាព្រះរាជបុត្រីនៃព្រះបរមរតនកោដ្ឋ សម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុដែលបានសោយវិលាល័យក្នុងព្រះជន្មក្មេងវស្សា។ នៅពេលដែលខ្មែរក្រហមបានកាន់កាប់ប្រទេសកម្ពុជា លោកត្រូវបានបង្ខំអោយចាកចេញទៅប្រទេសស្វីសវិញដែលជាទីដែលលោកបានបន្តការងាររបស់លោកនៅទីក្រុងហ៉្សូរ៉ិច។ ^[១] ក្នុងដំណើរការស្វែងរកអាជីពវេជ្ជសាស្ត្ររបស់គាត់ និង ចំណាប់អារម្មណ៍ខាងតន្ត្រី និង ការកម្សាន្ត វេជ្ជ.រិឆ្នឺរបានអភិវឌ្ឍចរិកលក្ខណៈនៃ "Beatocello" ត្លុកកំប្លែងសិល្បៈ ដែលលេងសេឡ្លូ។ ស្របគ្នាជាមួយមុខនាទីនេះ លោករិឆ្នឺរក៏បានបោះពុម្ពសៀវភៅកុមារជាច្រើនដែលផ្អែកលើ "Beatocello" ។^[១]

នៅ ខែធ្នូ ១៩៩១ រិឆ្នឺរបានត្រឡប់មកកម្ពុជានិងបានឃើញការបំផ្លិចបំផ្លាញដែលបានកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់ពីការប៉ះទង្គិចគ្នាដែលជាលទ្ធផលជម្លោះរវាងខ្មែរក្រហមនិងវៀតណាម។ លោកត្រូវបានសុំអោយបើកនិងសាងសង់មន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផាឡើងវិញដោយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ការបង្កើតមូលនិធិគន្ធបុប្ផានៅខែមីនា ១៩៩២ លោករិឆ្នឺរជាផ្លូវការបានត្រឡប់មកកម្ពុជាវិញដើម្បីចាប់ផ្ដើមការសាងសង់ឡើងវិញ ហើយគន្ធបុប្ផាត្រូវបានបើកទ្វារឡើងវិញនៅខែវិច្ឆិកា ១៩៩២។ Since then, the foundation has funded the expansion of Kantha Bopha Children's Hospitals to include five hospitals in total.

As "Beatocello", Richner performs free concerts at the Jayavarman VII hospital in Siem Reap on Thursday and Saturday nights, during the high season. The evenings include songs, played on his cello, and talks on the health crisis in Cambodia. He asks the young tourists for blood, the older tourists for money, and the ones in between for both.^[២] Richner and his work in Cambodia have also been the subject of five documentary films^[៣] by Georges Gachot: Bach at the Pagoda (1997), And the Beat Goes On (1999), Depardieu goes for Beatocello (2002), and Money or Blood (2004). In 2006, the documentary "Dr Beat and The Passive Genocide of Children" by Australian film maker Janine Hosking was produced.^[៤]

Currently, of the 2400 Kantha Bopha staff members, Dr. Richner alongside the head pathologist Dr. Denis Laurent, are the only expatriate staff members employed at the hospitals.

Richner has waged war on the large AID agencies claiming that their policies of poor health care for poor people in poor countries is not only immoral but illogical.

Richner was named "Swiss of the Year" in 2003.^[៥]

មន្ទីរពេទ្យ គន្ធបុប្ផា[កែប្រែ]

មន្ទីរពេទ្យមានសាខាចំនួនប្រាំ ដែលបានបង្កើតឡើងដោយ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត បេអាត រិចន័រ។ មន្ទីរពេទ្យគន្ធបូប្ផា ត្រូវបានបង្កើតឡើង និង មាន ទីតាំង នៅ ក្នុង រាជធានីភ្នំពេញ។ រាល់ការព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យរបស់លោកពុំមានការគិតកម្រៃឡើយ។ សាខាគន្ធបូប្ផាទីមួយ និង ទីពីរ ស្ថិតនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ និង មន្ទីរពេទ្យ ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ដែលស្ថិតនៅខេត្តសៀមរាប។ មន្ទីរពេទ្យគន្ធបូប្ផាទី៤ បានបើកដំណើរការនៅខែធ្នូ ក្នុងឆ្នាំ២០០៥ នៅភ្នំពេញ ហើយបានរួមបញ្ចូលគ្នាជាមួយនិងមន្ទីរពេទ្យគន្ធបូប្ផាទីមួយ។ អគាររបស់មន្ទីរពេទ្យគន្ធបូប្ផាទីប្រាំ ត្រូវបានស្ថាបនារូចរាល់ និង បើកឱ្យដំណើរការនៅក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០០៧។

មន្ទីរពេទ្យគន្ធបូប្ផាទីពីរត្រូវបានដាក់សម្ផោធនៅថ្ងៃទី១២ កក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៦។ មន្ទីរពេទ្យត្រូវបានសាងសង់ឡើងដោយសារតម្រូវការចាំបាច់ដែលបង្កដោយចំនួនមនុស្សដ៏កកកុញនៅមន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផាទី១។ ទីតាំងមន្ទីរពេទ្យត្រូវបានសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ(ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ)ទ្រង់ប្រោសព្រះរាជប្រទាន។ មន្ទីរពេទ្យព្រះជ័យវរ្ម័នទី៧ត្រូវសាងសង់ឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៩៨លើទីតាំងដែលជាអំណោយរបស់សម្តេចនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន The commissioning of this hospital came from the initiative of Cham Prasidh, the minister of commerce. The hospital is located near Angkor Wat and has health education facilities as well inpatient and outpatient care. On Octoboer 9, 2001, a maternity ward for HIV infected mothers was added to Jayavarman VII and includes 350 hospital beds.^[១] In 2004, construction of Kantha Bopha IV began to offset structural and capacity issues of Kantha Bopha I. Built in connection to the first hospital, Kantha Bopha IV stands near the famous Wat Phnom in the capital city. Richner's funding and donation campaign for this hospital raised 15 million USD. The campaign "Aktion Zwaenzger Noetli 2004" was primarily done in Switzerland.

មន្ទីរពេទ្យគន្ធបុប្ផាបានព្យាបាលកុមារជាងពាក់កណ្តាលលាននាក់ក្នុងឆ្នាំ និងប្រហែលជាង១សែននាក់ដែលមានស្ថានភាពធ្ងន់ធ្ងរដោយពុំគិតកម្រៃអ្វីទាំងអស់។Japanese encephalitis, malaria, dengue fever and typhoid are common, often exacerbated by the presence of TB. TB is the number one killer. Mortality rate is an astonishingly low 1%. Dr. Richner claims that over 80% of all paediatric health care in Cambodia is provided by his hospitals.

The hospitals are primarily funded by donations from individuals in Switzerland, where Richner is somewhat of an icon. Operational expense in 2006 was in the order of $17mill USD. Since the Foundation started in 1991, it has reportedly raised $370 million USD.^[២]

In addition to medical care, the hospitals also provides an International Postgraduate Course. The Kantha Bopha Academy for Pediatrics, started in 2009, has recently completed its third year. The program includes lectures and courses on general pediatrics, infectiology, immunology and diagnostic imaging. The course program also includes a thorough introduction into the organization and management of a children’s hospital and a maternity in a poor and tropical country.^[៦]

អាណាចក្រខ្មែរ

Monday, September 9, 2019

មកដឹងប្រវត្តិខ្លះៗនៃពិធីបុណ្យនេះទាំងអស់គ្នា

Saturday, September 7, 2019

សញ្ញា11យ៉ាងដែលបង្ហាញថាអ្នកជាបុគ្គលិកល្អ បើទោះជាអ្នកមិនចូលចិត្

សញ្ញា11យ៉ាងដែលបង្ហាញថាអ្នកជាបុគ្គលិកល្អ បើទោះជាអ្នកមិនចូលចិត្ត